• Επίτευξη καθορισμένων στόχων πχ. παραγωγή μελιού μόνο από θυμάρι ή έλατο ή πεύκο ή κάποιος συνδυασμός αυτών . Για την παραγωγή γύρης ή βασιλικού πολτού ή πρόπολης ή και μελισσών προς πώληση.

• Τίθενται κριτήρια απόδοσης πχ Κιλά μελιού ανά κατηγορία (θυμάρι ,έλατο , πεύκο )και γύρης ή gr βασιλικού πολτού ή πρόπολης και αριθμός μελισσών προς πώληση από την εκμετάλλευση των συγκεκριμένων κυψελών .

Για την επίτευξη των ανωτέρω είναι αναγκαία η εφαρμογή προγράμματος μέγιστης δυνατής εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων των περιοχών πέριξ της Χαλκίδας .( Με ακτίνα δράσης Χαλκίδας – Γαλαξιδίου ). Προκειμένου να καταρτιστεί σωστό πρόγραμμα εκμετάλλευσης , με εναλλακτικές φάσεις, και αμέσως ανακύπτει το σπουδαίο θέμα της μελισσοκομικής αξιολόγησης των δυνατοτήτων κάθε περιοχής.. Αυτό προϋποθέτει μελέτη – σπουδή κάθε περιοχής για την διαπίστωση της σύστασης της μελισσοκομικής χλωρίδας και πανίδας των μελιτοεκρίσεων – αποδόσεων γύρης και πως η μεταβολή των κλιματικών παραγόντων (θερμοκρασίας – βροχή ) μεταβάλλουν και διαφοροποιούν κάθε φορά τις μελισσοκομικές αποδόσεις των μελισσοκομικών πόρων και κυρίως του μελιού – γύρης .
Το θέμα είναι τεράστιο και απαιτεί επιστημονική μελέτη και μάλιστα με λεπτομέρεια της συμπεριφοράς της μελισσοκομικής χλωρίδας – πανίδας αλλά και εκτίμηση μελισσοκομικών αποδόσεων και παρατηρήσεων επί σειρά ετών κάθε περιοχής . Από την μελέτη αυτή μπορεί να προκύψει ένα δυναμικό μοντέλο πρόβλεψης και εκτιμήσεων ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες κυρίως βροχής – θερμοκρασίας.

Η μέριμνα και οι εργασίες για την εφαρμογή της μεθόδου αρχίζουν από το Οκτώβριο και αφού τα μελίσσια έχουν μεταφερθεί σε περιοχές με γύρη πχ στο φθινοπωρινό ρείκι (Σουσούρα ).




Εργασίες στην αποθήκη

1. Όλες οι εργασίες προετοιμασίας νέου και επισκευής- συντήρησης του παλαιού υλικού.

α Το νέο υλικό
Καλό είναι από το εργοστάσιο κατασκευής η συναρμολόγηση να γίνεται με ανοξείδωτες βίδες ή πρόκες αφού προηγουμένως να έχουν περαστεί με συντηρητικό ξύλου ( δηλητήριο ) έπειτα μίνιο ή βελατούρα οι πατούρες και κρυφά σημεία πχ μεταξύ ποδιών και πατώματος.. Στην συνέχεια και πριν από κάθε άλλη εργασία γίνεται μαρκάρισμα όλου του μελισσοκομικού υλικού με την σφραγίδα κωδικό αριθμό του μελισσοκόμου . 

Ακολούθως πέρασμα με ένα χέρι λινέλαιο εσωτερικά και εξωτερικά στη συνέχεια καλό στοκάρισμα με άριστο στόκο ναυπηγικής ο οποίος να αντέχει στις συστολές – διαστολές. Με επιμέλεια γυαλοχαρτάρισμα και βάψιμο των εξωτερικών επιφανειών , κατά προτίμηση με πινέλο, δυο φορές με βελατούρα ,ψιλό γυαλοχαρτάρισμα και άλλες δυο φορές με χρώμα . Πάντοτε χρησιμοποιούμε τα καλύτερα υλικά . Κέρωμα εσωτερικών πλευρών εμβρυοθαλάμων και πατωμάτων με χρήση θερμού αέρα και σπάτουλας . Προσαρμογή συνδετήρων με ανοξείδωτες βίδες. Βάψιμο της εξωτερικής οροφής του καπακιού με τσιμεντόχρωμα για την αποφυγή υπερβολικής θερμοκρασίας το καλοκαίρι. Έχει αποδειχθεί ότι το καλύτερο υλικό κατασκευής των κυψελών είναι το κόντρα πλακέ θαλάσσης πρώτης ποιότητας του εργοστασίου ΣΕΛΜΑΝ. 

Στα δε καπάκια κάτω από τον τσίγκο να τοποθετείται φενιζόλ τύπου ντάουν πάχους 1 CM ή λεπτό φύλλο υαλοβάμβακα για μόνωση από την ζέστη του καλοκαιριού και απώλειας θερμότητας τον χειμώνα . Η σίτα ή αεραγωγοί με σίτα στον πυθμένα της κυψέλης εξοικονομούν πολλές εργατώρες στο μελίσσι που είναι αναγκασμένο να τις σπαταλά ώστε να διατηρείται η θερμοκρασία σε χαμηλά επίπεδα το καλοκαίρι . Εργασία που είναι σε βάρος της συλλογής μελιού. Οι ορθοστάτες των τελάρων με λεπτό ακέφαλο προκάκι στερεώνονται συμπληρωματικά στους κηρηθροφορείς. Βάσεις κυψελών κινητές και πόρτες με θυρίδα χειμερινή δηλαδή με άνοιγμα 0,8 – 1,1 cm.και θερινή με άνοιγμα 2 cm.

β. Παλαιό υλικό
Έλεγχος για σαπίσματα ,διορθώσεις, πέρασμα των τομών που δημιουργούνται από τα ξεσαπίσματα με συντηρητικό ξύλου ( δηλητήριο ),στοκάρισμα , γυαλοχάρτισμα και βάψιμο με χρώμα σε δύο στρώσεις . Έλεγχος συνδετήρων – θυρίδων .Απολύμανση με πλύσιμο και χρήση ζεστού νερού με απορρυπαντικό ή αραιού διαλύματος καυστικής σόδας και μετά καλό ξέπλυμα . Κέρωμα εσωτερικών πλευρών εμβρυοθαλάμων και πατωμάτων με χρήση θερμού αέρα και σπάτουλας. Η απολύμανση μπορεί να γίνει και με φλόγιστρο και μετά κέρωμα .

β. Τα εντελώς σκούρα ( με κριτήριο να μην διέρχεται το φως )και με πολλά κηφήνοκελιά τελάρα . Αυτά πηγαίνουν για λιώσιμο στην συνέχεια επισκευή ,απολύμανση – βάπτιση –καθαρισμός με καυστική σόδα και συρμάτωση για να δεχθούν καινούργια φύλλα κηρήθρας. Το κερί αυτών των σκούρων τελάρων πρέπει να απομακρύνεται από την μελισσοκομία και να πηγαίνει σε άλλες χρήσεις όπως στην κηροπλαστική την βιομηχανία κλπ . Και τούτο γιατί από την πολύ χρήση στις κυψέλες έχει επιμολυνθεί με διάφορες ουσίες των φαρμάκων που έκανε ή κάνει χρήση ο μελισσοκόμος (κηροσκωρίνη κλπ) .

Έτσι η διαδικασία αυτή εφ όσον θεσπιστεί (πώς ; υποχρεωτικά ; με επιδότηση ; ) θα έχει πολύ καλά αποτελέσματα για την μέλισσα και την ποιότητα του μελιού αφ ενός και αφετέρου και στους άλλους κλάδους της Εθνικής Οικονομίας αφού θα έχουν πρώτη ύλη και ενδεχομένως να μειωθούν οι εισαγωγές και να αναπτυχθούν νέα προϊόντα . Για την κατασκευή δε των νέων φύλλων κηρήθρας να χρησιμοποιούνται μόνο τα απολεπίσματα των τελάρων του τρύγου..
γ. Τα υπόλοιπα σκούρα τελάρα από τα οποία διέρχεται το φως.

Δ. Η πρώτη ουσιαστική επίσκεψη –έλεγχος των μελισσών τροφοδοσία

Πραγματοποιείται σε μια καλή και ζεστή ημέρα από τις πρώτες της επερχόμενης άνοιξης ( πρώτο 15νθήμερο Φεβρουαρίου και έπειτα ) και γίνονται οι εξής εργασίες :

α. Έλεγχος όλων των τελάρων τα ελαττωματικά και πιθανώς σκούρα μαρκάρονται.
β. Έλεγχος του γόνου
Οι βασίλισσες με διάσπαρτο και υπολειπόμενο γόνο επισημαίνονται – εντοπίζονται. Εντοπισμός πιθανών ασθενειών γόνου και στην θετική περίπτωση λαμβάνονται μέτρα .
γ. Αλλαγή κυψέλης διάταξη τελάρων
Όλα τα μελίσσια μεταγγίζονται σε καθαρές – απολυμανσμένες κυψέλες η δε διάταξη των τελάρων γίνεται ως εξής :



Τελάρο με γόνο Τελάρο με γόνο Τελάρο με γόνο ή μαρκαρισμένο με γόνο Τελάρο κενό σκούρο από την αποθήκη Τελάρο με τροφές Ταΐστρα τύπου πλαισίου Κενός χώρος
( το ανωτέρω σχήμα είναι ενδεικτικό γιατί κάποια μελίσσια μπορεί να έχουν περισσότερα τελάρα και μεγαλύτερους πληθυσμούς )

Στόχος είναι τα ελαττωματικά τελάρα να απομακρυνθούν από την θέση του γόνου. Αν υπάρχουν τελάρα με λίγο γόνο και ο υπόλοιπος χώρος των είναι με σφραγιστό μέλι αυτό χτενίζεται με μεταλλική χτένα ώστε να επεκταθεί και εκεί ο γόνος.
Επάνω από τον γόνο εξακολουθούμε να έχουμε ζαχαροζύμαρο, πιάτο και κερόπανο.
Στις επόμενες εβδομαδιαίες επισκέψεις ελέγχουμε το τελευταίο κενό τελάρο και εφ όσον εκεί έχει αρχίσει να γεννά η βασίλισσα προσθέτουμε νέο κενό από την αποθήκη μεταξύ γόνου και τροφών . Πρώτα τοποθετούνται τα σκούρα τελάρα και έπειτα τα λευκά .Δεν επιτρέπεται άλλος έλεγχος και ενόχληση στο μελίσσι . Προσθέτουμε αν χρειάζεται ζαχαροζύμαρο . Αυτό επαναλαμβάνεται σε κάθε επίσκεψη προσέχοντας να μην αφήνουμε εκτεθειμένα στις μέλισσες τελάρα που θα έχουν επάνω τους μέλι ή διάφορες τροφές ή να ρίπτουμε τεμάχια κηρηθρών εκτός κυψελών γιατί είναι δυνατόν να προκληθεί λεηλασία με απρόβλεπτες συνέπειες για το μελισσοκομείο μας .
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι σταμάτησε η επέκταση του γόνου σημαίνει ότι άρχισε η διαδικασία σμηνουργίας ή αντικατάστασης της βασίλισσας και λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα .

Πατώματα τοποθετούνται όταν τα μέλισσα έχουν έξι ή επτά πλαίσια με γόνο και με την εξής διάταξη:
Κυψέλη με έξι τελάρα γόνο



Στις επόμενες επισκέψεις φροντίζουμε τα τελάρα με τις τροφές να ανέβουν στον επάνω όροφο γιατί αυτά μπορεί να τρυγηθούν ή να χρησιμοποιηθούν στην δημιουργία παραφυάδων τις επόμενες ημέρες

Την επόμενη εβδομάδα (και εφ όσον ο καιρός έχει ομαλοποιηθεί ) ανεβάζουμε ένα τελάρο με ασφράγιστο γόνο στον άνω όροφο ώστε η βασίλισσα να αρχίσει να γεννά εκεί . Συνεχίζουμε να προσθέτουμε κενά τελάρα ή άκτιστα στον άνω όροφο προς την άδεια πλευρά και ανάλογα με την αύξηση του μελισσιού. Συνεχίζουμε τροφοδοσία με ζαχαροζύμαρο και να διατηρούμε το κερόπανο και πιάτο περίπου μέχρι 15-25 Απριλίου .Από την 10 Απριλίου αρχίζουμε τροφοδοσίες με λίγο σιρόπι ζάχαρης με αναλογία 1:1 ώστε να εντατικοποιήσουμε περισσότερο την αύξηση του γόνου. Ευνόητο είναι ανάλογα με την ανάπτυξη του μελισσιού προσθέτουμε τελάρα για να αποφύγουμε τυχόν ‘’στρίμωγμα ‘’ του πληθυσμού γιατί αυτό είναι μια από τις αιτίες της σμηνουργίας. Τα μελίσσια στα οποία θα εμφανισθεί το φυσικό φαινόμενο της σμηνουργίας, και αυτό κυρίως από υπαιτιότητα του μελισσοκόμου , διαλύονται σε παραφυάδες των δύο – τριών τελάρων τα οποία θα φέρουν ένα ή δύο βασιλικά κελιά από τα πλέον καλύτερα και τα υπόλοιπα καταστρέφονται . Και αυτές οι παραφυάδες μεταφέρονται σε απόσταση μεγαλύτερη των 5 χιλιομέτρων από το μελισσοκομείο συγκροτούνται και διαχειρίζονται όπως παρακάτω περιγράφεται.




Εφόσον το μελισσοκομείο μας δεν είναι κοντά σε πευκοδάση με εργάτη πραγματοποιούμε μεταφορά των κυψελών σε περιοχή στην οποία ο εργάτης να δουλεύει και επί πλέον να υπάρχει ρείκι και κουμαριά ανοιξιάτικης ανθοφορίας . Η μεταφορά γίνεται περί το τέλος Φεβρουαρίου αρχές Μαρτίου αφού προηγουμένως έχουμε ελέγξει την περιοχή με δείκτες μελισσών . Τα μελίσσια που θα μεταφερθούν πρέπει να έχουν πληθυσμούς περισσότερο από 7 τελάρα .Αυτή η μεταφορά έχει μεγάλη σημασία για τους εξής λόγους :

• Θα εκμεταλλευθούμε τις νομές πεύκου, ρείκης ,κουμαριάς με συνέπεια να μην χορηγούμε συμπληρωματικές τροφές αφ ενός και αφ ετέρου η διατροφή των μελισσών θα είναι πολύ καλή με μέλισσες πολύ ακμαίες .

• Με την μεταφορά αυτή εξαφανίζονται οι μέλισσες που έχουν νοζεμίαση και επέρχεται εξυγίανση του μελισσιού.

• Τα μελίσσια αποθηκεύουν μέλι το οποίο μπορεί να τρυγηθεί ή στην καλύτερη περίπτωση να παραμείνει στο μελίσσι το οποίο ενδεχομένως να το χρειασθεί την περίοδο 15 Απριλίου 15 Μάη που τότε έχουμε πολλούς πληθυσμούς με λίγη νεκταροσυλλογή ή να το τρυγήσουμε με το έλατο ή το θυμάρι

Σε αυτή την μεταφορά πρέπει να προσέχουμε το σημείο τοποθέτησης των μελισσών να έχει κατά το δυνατόν τα ανωτέρω χαρακτηριστικά του χειμερινού μελισσοκομείου γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και ο Μάρτης έχει αρκετές χειμερινές ημέρες.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε μερικές οδηγίες για την πυροπροστασία ,το άναμμα του καπνιστηριού και τους κίνδυνους να προκληθεί πυρκαγιά .

• Δεν επιτρέπεται το άνοιγμα των κυψελών με δυνατό άνεμο κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες 15 Μάη έως 31 Οκτωβρίου δηλαδή το άναμμα του καπνιστηριού γιατί οποιαδήποτε απροσεξία πιθανότατα θα προκαλέσει πυρκαγιά με τις γνωστές συνέπειες αφ ενός και αφετέρου η επίσκεψη – εργασίες στα μελίσσια είναι σχεδόν αδύνατη γιατί λόγω του ανέμου οι μέλισσες δεν εργάζονται εκτός κυψέλης με συνέπεια με την ενόχληση να εκνευρίζονται.

• Επιβάλλεται η τήρηση της σχετικής πυροσβεστικής διάταξης.

• Ο χώρος του μελισσοκομείου πρέπει να είναι καθαρός από ξερά χόρτα .

• Οι κυψέλες να τοποθετούνται σε απόσταση τουλάχιστον 5 μέτρων από συμπαγή δασική βλάστηση.
• Προσέχουμε πάρα πολύ τα σπίρτα και τα τσιγάρα τα οποία πάντα πρέπει να σβήνονται με χρήση νερού.

• Πάντοτε στο μελισσοκομικό όχημά μας να υπάρχει δοχείο με τουλάχιστον 10 λίτρα νερό και εργαλεία κατάσβεσης πυρκαγιάς.

• Επιβάλλεται όλοι οι μελισσοκόμοι να έχουν παρακολουθήσει σεμινάρια δασοπυρόσβεσης από την Πυροσβεστική ή την Δασική Υπηρεσία ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς να ενεργούν αποτελεσματικά

• Το καπνιστήρι πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση δηλαδή να μην έχει τρύπες από τις οποίες μπορούν εξέλθουν σπίθες και φυσικά να κλείνει καλά.

• Τα καλύτερο καύσιμο είναι οι ξερές πευκοβελόνες οι οποίες αφού ανάψουν συμπληρώνονται με όσες χωράει ο θάλαμος και στην κορυφή τοποθετούμε τούφες από χλωρό κυπαρίσσι ή χλωρή φυτική ύλη γιατί αυτή εμποδίζει να εξέρχονται σπίθες αφ ενός και αφ ετέρου ο καπνός εμπλουτίζεται από υγρασία ( υγρός καπνός ) ο οποίος είναι αρεστός στις μέλισσες .

• Ουδέποτε αδειάζουμε το καπνιστήρι στο ύπαιθρό. Του ταπώνουμε τις οπές με χαρτί υγείας και το αδειάζουμε σβήνουμε με νερό σε κλειστό χώρο . Εξαίρεση μπορεί να γίνει μόνο τους χειμερινούς μήνες αλλά υποχρεωτικά να σβήνει με νερό.

• Είναι απαράδεκτο και εγκληματικό μελισσοκόμος να γίνει υπαίτιος πυρκαγιάς

• Υποχρεωτικά και εθελοντικά οι μελισσοκόμοι (Ομάδες –Σύλλογοι- Συνεταιρισμοί ) πρέπει να συμμετέχουν σε συνεργασία με την Πυροσβεστική και τα Δασαρχεία στην πρόληψη και καταστολή την πυρκαγιών . Η φύλαξη και η εποπτεία επί 24ώρου βάσης μιας περιοχής από ομάδα μελισσοκόμων πχ περιοχής με πευκοδάση έχει πολύ μεγάλη σημασία για τους εξής λόγους

—Προφυλάγει τα πευκοδάση με επακόλουθο και τον εργάτη του πεύκου από τις πυρκαγιές .
— Ελαχιστοποιεί τις ζημιές από πυρκαγιές στα πευκοδάση αλλά και του μελισσοκομικού κεφαλαίου γιατί έχει την δυνατότητα άμεσης ειδοποίησης και κινητοποίησης Υπηρεσιών και των μελισσοκόμων
— Αποτρέπει τις κλεψιές των κυψελών.
Είναι έτοιμοι οι μελισσοκόμοι και κυρίως οι επαγγελματίες να οργανώσουν τέτοιες δράσεις ;

Ε. Δημιουργία παραφυάδων (νέων μελισσών )

Για την δημιουργία νέων μελισσοσμηνών ο μελισσοκόμος πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις αρχές της Οικολογίας, της Βιολογίας και της εξέλιξης των ειδών ( φυτών ,εντόμων , ζώων κλπ ). Σύμφωνα με αυτές οι παράγοντες του περιβάλλοντος καθορίζουν αποφασιστικά ποια είδη μπορούν να διαβιούν σε μια συγκεκριμένη περιοχή .

Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες είναι :
α. Το έδαφος ( σύσταση ,οξύτητα , βάθος , προέλευσή του από τα βασικά πετρώματα – προσχώσεις κλπ).
β. Νερό ( ύψος βροχής ,κατανομή στην διάρκεια του έτους , υγρασία στον αέρα κλπ)
γ. Η θερμοκρασία ( μέγιστη ,ελάχιστη ,κατανομή στην διάρκεια του 24ώρου και του έτους κλπ )
δ. Το υπερθαλάσσιο υψόμετρο της περιοχής
ε. Το γεωγραφικό πλάτος της περιοχής
στ. Τον άνεμο ( ένταση κλπ)
Από την αλληλοεπίδραση τουλάχιστον αυτών των παραγόντων δημιουργείται το κλίμα της περιοχής το οποίο καθορίζει τα είδη φυτών ,εντόμων ,ζώων κλπ μπορούν να διαβιούν σε αυτή. Τα υπόλοιπα ή όσα δεν μπορούν να προσαρμοστούν εξαφανίζονται ή στην καλύτερη περίπτωση από ένα συγκεκριμένο είδος να διαβιεί μια ποικιλία με ορισμένα χαρακτηριστικά . Και αυτό είναι νομοτέλεια της φύσης που δεν πρέπει να το αγνοεί ο άνθρωπος πολύ δε περισσότερο ο μελισσοκόμος . Για να γίνει αυτό κατανοητό αναφέρουμε ως παράδειγμα την ελιά που ευδοκιμεί στα νότια και χαμηλά υψόμετρα της χώρας και το έλατο επί των βουνών και σε μεγάλα υψόμετρα . Γιατί άραγε η ελιά δεν ευδοκιμεί υψηλά στον Όλυμπο και το έλατο στα χαμηλά υψόμετρα ; . Η απάντηση είναι ότι εδώ καθοριστικό ρόλο παίζει κυρίως η μέγιστη και ελάχιστη θερμοκρασία του αέρα κατά την διάρκεια του έτους .

Στην περίπτωση της μέλισσας οι παράγοντες αυτοί δηλαδή το κλίμα κάθε περιοχής είχαν σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές ποικιλίες (φυλές – ράτσες ) οι οποίες να ευδοκιμούν σε συγκεκριμένες περιοχές. Έτσι από τους εντομολόγους και αυθεντίες στην μελέτη του είδους της μέλισσας έχουν αναγνωρισθεί διάφορα υποείδη – ποικιλίες –φυλές που έχουν προσαρμοσθεί σε διάφορες περιοχές . Στον Ελλαδικό χώρο είχαν αναγνωρισθεί ως φυλές ,γιατί σήμερα αμφιβάλουμε αν υπάρχουν ως καθαρόαιμες , η κυπριακή μέλισσα στην Κύπρο ,στην ηπειρωτική Ελλάδα η Κεκροπία , με παραλλαγές στην Μακεδονία – Χαλκιδική και Πελοπόννησο , και η αντίστοιχη φυλή στην Κρήτη . Στην Ιταλία ,Καύκασο κλπ τα αντίστοιχα υποείδη – φυλές. Δηλαδή στο διάβα των αιώνων η συνεχής επίδραση επί της μέλισσας των ανωτέρω φυσικών παραγόντων είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία και επικράτηση στους συγκεκριμένους χώρους αυτών των φυλών . Αυτές λοιπόν οι φυλές από άποψη μελισσοκομικού ενδιαφέροντος έχουν αξιολογηθεί από τους ειδικούς και δεν είναι απαραίτητο να αναφερθούμε .

Για την Κεκροπία φυλή όπως και της Κρήτης η αυθεντία σε αυτά Άγγλος ειδικός Brother Adam ,και μετά από μελέτες του , έχει αποφανθεί ότι είναι άριστα προσαρμοσμένες φυλές στην περιοχή μας με πολύ αξιόλογη οικονομική σημασία . Ενδεχομένως μερικές ποικιλίες φυτών να έχουν προσαρμοσθεί σε αυτές τις φυλές των μελισσών αφού θα είναι αναγκαίες για την επικονίαση ( μήκος προβόλου μέλισσας ,βάθος κάλυκα άνθους κλπ).

Για αρκετά εκατομμύρια χρόνια υπήρχε μια ισορροπία στα φυσικά οικοσυστήματα ακόμη και μετά την εμφάνιση του ανθρώπου αφού στην αρχή αυτός ήταν συλλέκτης μελιού από τα μελισσοσμήνη που υπήρχαν στην φύση και μετά άρχισε να ασκεί την μελισσοκομία χωρίς ποτέ να καταφέρει να δημιουργήσει ‘’ήμερα ‘’μελισσοσμήνη όπως αντίθετα έγινε με τα κτηνοτροφικά ζώα. Σήμερα στην πράξη ο μελισσοκόμος δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να συντηρεί – φροντίζει σε κυψέλες μελισσοσμήνη, και με τις μεταφορές που κάνει, να εκμεταλλεύεται τους μελισσοκομικούς πόρους που υπάρχουν στα φυσικά οικοσυστήματα Είναι δε γνωστό ότι οι μελισσοκομικοί πόροι εξαρτώνται από την μελισσοκομική χλωρίδα και πανίδα και τους κλιματικούς παράγοντες κάθε περιοχής που στην ουσία δεν μπορεί να ελέγξει ο μελισσοκόμος .

Ακόμη δεν μπορεί να ελέγξει την φυσική γονιμοποίηση των παρθένων βασιλισσών του με συνέπεια να μην μπορεί να διαθέτει πάντα μια συγκεκριμένη ράτσα μελισσών Σε αντίθεση με τον κτηνοτρόφο που μπορεί να διαθέτει στο κοπάδι του συγκεκριμένη ράτσα ζώων αφού μπορεί να ελέγχει τα αρσενικά και θηλυκά άτομα που έρχονται σε συζευξη. Επίσης ο μελισσοκόμος δεν μπορεί να ελέγξει ιούς ,βακτηρίδια ,μύκητες ,έντομα κλπ που μπορεί να υπάρχουν σε μια περιοχή και να είναι επιβλαβή στην μέλισσα και μελισσοκομία .

Άρα και ο μελισσοκόμος της πράξης πρέπει να προσαρμόζεται στις συνθήκες του περιβάλλοντος αφού δεν μπορεί στην ουσία να τους ελέγξει και να διαχειρίζεται συγκεκριμένη ράτσα μελισσών που είναι προσαρμοσμένη στην περιοχή και να έχει οικονομικό αποτέλεσμα . Κατά συνέπεια πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά στοιχεία Οικολογίας ,Βιολογίας ,Βοτανικής ,Μελισσοκομικής τέχνης κλπ προκειμένου να έχει μεγάλες και αειφορικές αποδόσεις εφ ενός και αφ ετέρου να μην προκαλεί διαταραχή στην λειτουργία των φυσικών οικοσυστημάτων μαζί με τις άλλες παράλληλες ενέργειές του. Πρέπει δηλαδή να είναι άριστος οικολόγος – περιβαλλοντολόγος και να προστατεύει και να διαχειρίζεται ορθολογικά με εφαρμογή των κανόνων της αειφορίας τους μελισσοκομικούς πόρους των φυσικών οικοσυστημάτων .



Οι μελισσοκόμοι όμως , θέλουμε να πιστεύουμε από άγνοια ,τα τελευταία 80 χρόνια για την εξασφάλιση δήθεν μεγάλων αποδόσεων χωρίς μελέτη και κατά παράβαση των ανωτέρω κανόνων εισήγαγαν και εξήγαγαν ράτσες μελισσών σε διάφορες περιοχές με αποτέλεσμα να προκαλέσουν μια απίστευτη γενετική επιμόλυνση των ντόπιων φυλών αφ ενός και εφ ετέρου να εισαχθούν πολλές αρρώστιες με αποκορύφωμα για την κεκροπία φυλή της περιοχής μας το άκαρι βαρρόα . Δηλαδή οι μελισσοκόμοι, χωρίς η Πολιτεία και οι ειδικοί να τους εμποδίσουν , στην απληστία τους για μεγαλύτερο και εύκολο δήθεν οικονομικό κέρδος προέβησαν σε ενέργειες κατά παράβαση των φυσικών κανόνων με συνέπεια να δημιουργήσουν προβλήματα τα οποία δυστυχώς δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν αλλά και δεν πρέπει να επεκταθούν και να μεγαλώσουν περισσότερο. Επιβάλλεται μετά από μελέτη ειδικών να ληφθούν μέτρα για την μη χειροτέρευση της κατάστασης .
Κατά την δική μας άποψη επιβάλλεται :

α. ) Ανάθεση σε ειδικούς επιστήμονες μελέτης σκοπιμότητας για την αντικειμενική και επιστημονική εκτίμηση της όλης κατάστασης και να προταθούν μέτρα και πολιτική εφαρμογής .
β. ) Ομοίως ανάθεση μελέτης για των εντοπισμό καθαρόαιμων ,αν υπάρχουν, και με ακόμη μεγαλύτερη οικονομική σημασία φυλών στον Ελλαδικό χώρο και να διατυπωθούν προτάσεις για την αξιοποίησή των .
γ .) Γενική και αυστηρή απαγόρευση εισαγωγής από το εξωτερικό γενετικού υλικού αφού η ντόπια φυλή μελισσών και της Κρήτης είναι πολύ αξιόλογες από κάθε άποψη
δ .) Απαγόρευση εμπορίας γενετικού υλικού σε ευρεία κλίμακα .Πχ δεν μπορεί να εισάγονται και να εξάγονται βασίλισσες ή μελισσοσμήνη στην Κρήτη ή στην Πελοπόννησο ή τέλος πάντων σε μια απόσταση μεγαλύτερη των 200 χιλιομέτρων από το σημείο παραγωγής των.
δ.) Απαγόρευση μεταφοράς μελισσοσμηνών για εκμετάλλευση μελισσοκομικής νομής στα νησιά, εκτός των νήσων Εύβοιας και Θάσου, και στο ηπειρωτικό χώρο σε απόσταση μεγαλύτερη των 300 χιλιομέτρων από την μόνιμη κατοικία του μελισσοκόμου.
Σίγουρα τα ανωτέρω σε πρώτη προσέγγιση θα προκαλέσουν θύελλα αντιδράσεων αλλά οι φίλοι μελισσοκόμοι πρέπει να σκεφθούν και να απαντήσουν γιατί χώρες όπως η Αυστραλία ,Νέα Ζηλανδία, Καναδάς κλπ έχουν λάβει και τηρούν αυστηρότατα μέτρα για την προστασία της ντόπιας μέλισσας και μελισσοκομίας τους ; Έχουμε την άποψη ότι τα αποτελέσματα από τις ανωτέρω δράσεις-περιορισμούς θα είναι πολύ ευνοϊκά για την μέλισσα (προστασία – βιοποικιλότητα ) ,το περιβάλλον αλλά και για τους μελισσοκόμους αφού θα μειωθεί το κόστος παραγωγής από τ5ις μεταφορές και αναγκαστικά θα παραχθούν πολλές τοπικές ποικιλίες μελιού (ΠΟΠ & ΠΓΠ )και λοιπών μελισσοκομικών προϊόντων . Παράδειγμα το πευκοθύμαρο της Κρήτης ή τα πευκοανθόμελα της Βορείου Ευβοίας. Με συνέπεια να έχουμε αύξηση των χρηματικών προσόδων . Επί πλέον οι μελισσοκόμοι θα αναγκασθούν να ‘’ σπουδάσουν ‘’ και να αξιοποιήσουν καλύτερα τους μελισσοκομικούς πόρους των περιοχών τους

Για την μεγιστοποίηση σε ποσότητα της παραγωγής μελιού και γύρης βασική προϋπόθεση είναι να έχουμε νέες και καλά αναθρεμμένες βασίλισσες από ράτσα μελισσών που είναι άριστα προσαρμοσμένη στην περιοχής που δραστηριοποιείται ο μελισσοκόμος . Γι αυτό κάθε χρόνο πρέπει να δημιουργούμε βασίλισσες σε αριθμό του ½ έως 2/3 των παραγωγικών μελισσών που θα έχουμε.
Έτσι για πχ αν έχουμε 60 παραγωγικά μελίσσια θα πρέπει να δημιουργήσουμε.
60Χ2/3=120/3=40 ή 30 νέες βασίλισσες.



Από την προηγούμενη χρονιά έχουμε επιλέξει τουλάχιστον 4-5 μελίσσια που να έχουν συσωρευτικά τα εξής κριτήρια :
α.. Να έχουν μεγάλη απόδοση σε γύρη
β. Να έχουν μεγάλη απόδοση σε μέλι
γ. Να είναι λιγότερο επιθετικά από τα άλλα. και
δ. Να προηγούνται νωρίς την άνοιξη στην αύξηση – ανάπτυξη έναντι των υπολοίπων που έχουν επιλεγεί με τα ανωτέρω κριτήρια .

Από αυτά τα μελίσσια θα προέλθουν οι νέες βασίλισσες. Αν δεν μπορέσουμε για οποιαδήποτε αιτία να επιλέξουμε μελίσσια με τα κριτήρια επιλογής α & β τότε επιλέγουμε μελίσσια τα ολιγότερο επιθετικά και επί πλέον να έχουν συμπαγή γόνο με ελάχιστα κενά κελιά και να προηγούνται χρονικά την άνοιξη στην αύξηση -ανάπτυξη έναντι των υπολοίπων στο σύνολο του μελισσοκομείου . Λαμβάνοντας υπόψη τα εν λόγω κριτήρια κατά έμμεσο τρόπο λαμβάνουμε υπόψη μας τα αποτελέσματα των επιδράσεων επί της μέλισσας των ανωτέρω φυσικών παραγόντων δηλαδή του κλίματος .

Ο υποφαινόμενος ασχολείται ερασιτεχνικά με την μελέτη της μέλισσας και την μελισσοκομία από το έτος 1982 όταν φίλος του επαγγελματίας μελισσοκόμος από την Βόρεια Εύβοια τότε του χάρισε δυο μικρά γονίδια . Με βάση αυτά δημιούργησε μελισσοκομείο και μέχρι 80 κυψελών χωρίς να αγοράσει ‘’ βελτιωμένες ‘’ βασίλισσες ή άλλα μελισοσμήνη ακολουθώντας κυρίως την εν συνεχεία περιγραφόμενη μέθοδο πολλαπλασιασμού.

 Η μέθοδος αυτή προέκυψε μετά από πολλούς πειραματισμούς και εφαρμογή όλων των γνωστών και περιγραφόμενων στα μελισσοκομικά βιβλία μεθόδων ακόμη και της βασσιλοτροφίας . Βέβαια το μελισσοκομείο δέχεται πιθανότατα νέο γενετικό υλικό από τους κηφήνες των γειτονικών μελισσοκομείων που θα υπάρχουν στην περιοχή όπου γονιμοποιούνται οι νέες βασίλισσες . Γι αυτό έχει παρατηρηθεί να προκύπτουν βασίλισσες και μέλισσες με κίτρινες ραβδώσεις που είναι χαρακτηριστικό της ιταλικής ράτσας . Να υπάρχουν για χρονικό διάστημα 1-2 χρόνια και μετά να εξαφανίζονται χωρίς να έχουμε καταβάλλει προσπάθεια εξόντωσης ή απόρριψης .

Ο ψυχρός καιρός και τα συνήθως μικρά μελισσοσμήνη στο τέλος του χειμώνα δεν επιτρέπουν την πρώιμη παραγωγή κηφήνων στο μελισσοκομείο σε σχέση με τα γειτονικά . Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει ομάδα επιλεγμένων κυψελών να μεταφερθούν νωρίς τέλος Οκτωβρίου νότια πχ στην Μεσσηνία εκεί να αναπτυχθούν να προκαλέσουμε εκτροφή κηφήνων ώστε 15 Μαρτίου να είναι ώριμοι για να γονιμοποιήσουν βασίλισσες που παράλληλα θα έχουμε ετοιμάσει .Αυτό όμως προϋποθέτει επί πλέον απασχόληση και οικονομικό κόστος με ενδεχομένως αμφίβολο αποτέλεσμα . Εκτιμούμε ότι η ράτσα αυτή είναι υβρίδιο μεταξύ της κεκροπίας και της ιταλικής φυλής με επικράτηση των χαρακτηριστικών της Μακεδονικής ποικιλίας .Ξεχειμωνιάζει σε μικρούς πληθυσμούς μεταξύ 4-7 τελάρων και παρουσιάζει γρήγορη ανάπτυξη με τις πρώτες ζεστές ημέρες της άνοιξης . Δεν είναι πολύ επιθετική και αυτή η ιδιότητα εμφανίζεται μόνο σε μερικές κυψέλες και κάτω από ορισμένες συνθήκες .

Έχουμε την άποψη ότι έχει προσαρμοσθεί αρκετά καλά στην περιοχή αφού ξεχειμωνιάζει εδώ και πολλά χρόνια στο ίδιο σημείο και πλησίον των πευκοδασών και επόμενο είναι τους μήνες αυτούς να διατρέφεται με πευκόμελο . Καμιά αρρώστια δεν εμφανίζεται με έκδηλες ή σπουδαίες συνέπειες στο μελισσοκομείο όπως της νοζεμίασης λόγω του πευκόμελου ή του βαρρόα αφού γίνεται συστηματική καταπολέμηση του όπως ανωτέρω αναφέραμε . Σπανιότατα θα εμφανιστεί Αμερικάνικη ή Ευρωπαϊκή σηψιγονία και τότε τα τελάρα μαζί με τον γόνο οδηγούνται στην φωτιά . Σπανίως δε εμφανίζεται ασβεστώδης γόνος αφού λαμβάνονται υγειονομικά μέτρα Φάρμακο ή άλλη ουσία για οποιαδήποτε αιτία δεν έχει χρησιμοποιηθεί εκτός για την καταπολέμηση του βαρρόα όπως ανωτέρω περιγράφεται με συνέπεια ουσιαστικά να μην υπάρχει ζημιά από το βαρρόα . Για συμπληρωματικές τροφές χρησιμοποιούνται μόνο η ζάχαρη και το μέλι .



 Η απόδοση σε μέλι ανέρχεται επί σειρά ετών άνω των 25 Κιλών ανά βασίλισσα δηλαδή τον αριθμό βασιλισσών στην αρχή της άνοιξης . Την απόδοση αυτή θεωρούμε ότι είναι αρκετά καλή από οικονομική άποψη . Πιστεύουμε ότι είναι μια ποικιλία μελισσών που έχει προσαρμοστεί αρκετά καλά στην περιοχή .

Η διαδικασία εντοπισμού των κυψελών επιλογής από τις οποίες θα προέλθουν οι νέες βασίλισσες γίνεται με τον εξής τρόπο.

Σε όλες τις φάσεις επιλογής λαμβάνουμε υπόψη μας το κριτήριο της επιθετικότητας . Οι πλέον επιθετικές κυψέλες απορρίπτονται. Κατά την περίοδο συλλογής της γύρης εντοπίζουμε από το σύνολο των κυψελών τις 15 που είναι περισσότερο παραγωγικές με μέτρο σύγκρισης το βάρος γύρης ή τον αριθμό ισάξιων τελάρων γύρης που συλλέγουμε από κάθε κυψέλη .

Έχουμε παρατηρήσει ότι υπάρχουν μελίσσια που αρνούνται ή δυστροπούν να συλλέξουν γύρη με τις γυροπαγίδες χωρίς να μπορέσουμε να εντοπίσουμε την αιτία . Τις 15 αυτές κυψέλες (επιλογής γύρης Ε.Γυ) μαζί με άλλες τις μεταφέρουμε στα έλατα . Από τις κυψέλες (Ε.Γυ) επιλέγουμε τις 10 πλέον παραγωγικές σε μέλι ελάτου με μέτρο σύγκρισης και κριτήριο τον αριθμό των τελάρων μελιού που τρυγούμε από κάθε κυψέλη . Αυτές τις 10 κυψέλες (επιλογής, γύρης ,μελιού ελάτης Ε.Γυ.Ελ) τις μεταφέρουμε στα πεύκα Από αυτές τις 10 κυψέλες στο τρύγο του πευκόμελου επιλέγουμε τις 5 πλέον παραγωγικές σε μέλι . Τις 5 αυτές κυψέλες ( επιλογής ,γύρης ,μελιού ελάτης και μελιού πεύκου Ε.Γυ.Ελ.Πευ. ) τις μεταφέρουμε στη θέση του μελισσοκομείου όπου και ξεχειμωνιάζουν . Από αυτές τις κυψέλες θα επιλέξουμε δύο ή τρεις την άνοιξη από τις οποίες θα προέλθουν οι νέες βασίλισσες .

Η επιλογή γίνεται με κριτήριο ως ανωτέρω αναφέρουμε την πρώιμη ανάπτυξη τους. Εξυπακούεται ότι σε αυτές τις κυψέλες εφαρμόζαμε σχεδόν ίδιους χειρισμούς ή τροφοδοσίες και δεν κάναμε συνενώσεις. Η διαδικασία αυτή εφαρμόστηκε επί σειρά ετών και ενδεχομένως να έγιναν λάθη (μπέρδεμα κυψελών ή αρίθμησης τελάρων μελιού ,ή και αντικατάστασης βασιλισσών χωρίς να το διαπιστώσουμε εγκαίρως ) τα οποία μπορεί να δικαιολογηθούν γιατί εμείς ασκούμε ερασιτεχνική μελισσοκομία και όχι επιστημονική έρευνα . Παρόλα αυτά διαπιστώσαμε ότι πολλές κυψέλες που έμεναν εκτός από την ανωτέρω διαδικασία ήταν περισσότερο παραγωγικές σε μέλι από τις κυψέλες αρχικής επιλογής με κριτήριο την γύρη .

Έτσι κρίθηκε αναγκαίο ότι στην ανωτέρω διαδικασία έπρεπε να συμμετέχουν και τα μελίσσια που έμεναν εκτός επιλογής με αρχικό κριτήριο την γύρη . Έτσι λοιπόν συμπληρωματικά με την ανωτέρω διαδικασία από τις υπόλοιπες κυψέλες που είναι στα έλατα επιλέγουμε τις 5 καλύτερες από άποψη παραγωγής μελιού. Το ίδιο γίνεται και στα θυμάρια επιλέγοντας τις 5 καλύτερες παρά τις συνενώσεις που γίνονται.

Οι δέκα αυτές κυψέλες μεταφέρονται στα πεύκα όπου επιλέγονται οι πέντε καλύτερες από άποψη παραγωγής μελιού πεύκης ( επιλογής ,θυμαριού, ελάτης , πεύκου Ε.Θυ.Ελ.Πευ) . Από τις συνολικά επιλεγμένες κυψέλες δηλαδή επιλογής μελιού ( Ε.Θυ.Ελ.Πευ. ) και τις κυψέλες επιλογής γύρης (Ε.Γυ.Ελ.Πευ.) σύνολο 10 που ξεχειμωνιάζουν μαζί επιλέγουμε με κριτήριο την πρώιμη ανάπτυξη τις πέντε ή έξι καλύτερες από τις οποίες θα προέλθουν οι νέες βασίλισσες . Εξυπακούεται ότι όλες οι κυψέλες επιλογής μεταφέρονται στα πεύκα στο ίδιο σημείο και την ίδια χρονική περίοδο. Και βέβαια η ανωτέρω διαδικασία όπως περιγράφεται απαιτεί προσοχή για να αποφεύγονται λάθη (αρίθμηση κυψελών ,σημειώσεις, μαρκαδόρους , πινέζες κλπ,) και έχουμε απώλεια χρόνου στους τρύγους .

Αλλά έχουμε την άποψη ότι αξίζει τον κόπο γιατί σίγουρα επέρχεται βελτίωση της ράτσας των μελισσών μας και στην περίπτωση ακόμη που δεν έχουμε βεβαιότητα επιλογής για την ποιότητα των κηφήνων που γονιμοποιούν τις παρθένες βασίλισσες. Το άριστο θα ήταν να εκτρέφαμε κηφήνες από κυψέλες επιλογής όπως ανωτέρω περιγράφουμε και η γονιμοποίηση των παρθένων βασιλισσών να γινόταν μακριά από άλλα μελισσοκομεία .Αυτό όμως απαιτεί άλλη οργάνωση και εξειδικευμένη επιστημονική εργασία από ειδικούς εντομολόγους ,πολιτική απόφαση ,χρηματοδότηση κλπ. Εμείς πάντως προσπαθούμε έστω και μόνοι …..



Η περιγραφή της μεθόδου πολλαπλασιασμού έχει ως ακολούθως.
Ο χειρισμός ενός μελισσιού επιλογής
Α. Φάση

Στο χρονικό διάστημα από το τρίτο 10ήμερο του Μάρτη και μέχρι 20 -30 του Απρίλη διαδοχικά μεταφέρεται σφραγιστός γόνος χωρίς τις μέλισσες από μελίσσια που έχουν άνω των έξι τελάρων γόνο στο μελίσσι επιλογής . Ο αριθμός των τελάρων που μεταφέρονται κάθε φορά εξαρτάται από την δυνατότητα του μελισσιού επιλογής να σκεπάζει με μέλισσες τα τελάρα γόνου που του δίδονται . Αυτό συνεχίζεται μέχρι να συμπληρωθούν και τα 20 τελάρα με πληθυσμό. Εφ όσον υπάρχει η δυνατότητα καλό θα είναι το μελίσσι επιλογής να τροφοδοτείται με σιρόπι ζάχαρης 1:1 τακτικά .
Πλέον άριστα αποτελέσματα έχουμε όταν ο χρόνος αυτός σχεδόν συμπίπτει ή προηγείται ολίγον του χρόνου σμηνουργίας της συγκεκριμένης περιοχής. Είναι γεγονός ότι τα μελίσσια σμηνουργούν όταν στην περιοχή υπάρχουν άριστες συνθήκες θερμοκρασίας ,παραγωγής μελιού και γύρης .

Β. Φάση
Η φάση αυτή αρχίζει τουλάχιστον τρεις ημέρες από την μεταφορά του τελευταίου τελάρου γόνου στο μελίσσι επιλογής. Ακολούθως γίνονται οι εξής ενέργειες .
• Αφαίρεση από το μελίσσι επιλογής του τελάρου με την βασίλισσα και μαζί με τις μέλισσες που βρίσκονται επάνω σε αυτό και τοποθέτηση του σε μια άδεια κυψέλη. Συμπληρώνομε την κυψέλη με ένα άδειο τελάρο ή με τελάρο με τροφές χωρίς γόνο που παίρνουμε χωρίς τις μέλισσες από μια άλλη κυψέλη.
• Ενίσχυση της νέας αυτής κυψέλης με ( 3-4) πλαίσια σφραγιστού γόνου και με ένα τελάρο με τροφές χωρίς τις μέλισσες τους τα οποία παίρνουμε από διάφορες κυψέλες αρκεί αυτές να έχουν περισσότερα από έξι τελάρα γόνου .Στην νέα αυτή κυψέλη δίδουμε και δυο κενά τελάρα από την αποθήκη.
• Τοποθετούμε αυτή την νέα κυψέλη στη θέση μιας άλλης κατά προτίμηση δυνατής κυψέλης και στην συνέχεια αυτήν την μετακινούμε σε άλλη θέση και σε απόσταση 5-10 μέτρα από την αρχική της θέση.
Και τα τρία αυτά μελίσσια ( επιλογής , νέο μελίσσι, μετακινηθέν ) τροφοδοτούνται τις επόμενες ημέρες συχνά και εντατικά με σιρόπι ζάχαρης 1:1.

Αποτελέσματα των ανωτέρω χειρισμών

1. Το μελίσσι επιλογής χωρίς την βασίλισσά του το οποίο έχει πολλές παραμάνες μέλισσες ,αφού συνεχώς εκκολάπτονται νέες, και χωρίς να έχει την δυνατότητα να εκθρέψει γόνο μελισσών εκτρέφει πολλά και μεγάλα βασιλικά κελιά.

2. Η νέα κυψέλη δέχεται τις εργάτριες μέλισσες της μετακινηθείσας κυψέλης και με το γόνο που τις έχουμε δώσει σχηματίζει σχεδόν κανονικό σμήνος και αφού περαιτέρω βοηθηθεί με σφραγιστό γόνο και σιρόπι θα αποτελέσει μια παραγωγική κυψέλη.

3. Η μετακινηθείσα κυψέλη θα χάσει τις εργάτριες μέλισσες της και επόμενο είναι να επιβραδύνει η ανάπτυξή της .Υπάρχει και το ενδεχόμενο οι παραμάννες μέλισσες να είναι λίγες και να μην μπορούν να σκεπάσουν όλο τον γόνο και με συνέπεια να προκληθεί και ζημιά . Γι αυτό καλό είναι να της αφαιρούνται μερικά τελάρα κατά προτίμηση ασφράγιστου γόνου χωρίς τις μέλισσες και να δίδονται σε άλλα μελίσσια . Γρήγορα όμως δημιουργεί εργάτριες και αφού περαιτέρω βοηθηθεί με σφραγιστό γόνο και σιρόπι θα αποτελέσει και αυτή μια παραγωγική κυψέλη.



Γ.Φάση

Μετά την παρέλευση 10 ημερών από την αφαίρεση της βασίλισσας το μελίσσι επιλογής θα έχει σχηματίσει εξαιρετικά βασιλικά κελιά σε τουλάχιστον 10 τελάρα γόνου με αποτέλεσμα να μπορούμε να δημιουργήσουμε τουλάχιστον 10 παραφυάδες των δυο ή τριών τελάρων με πληθυσμό μελισσών . Βασική προϋπόθεση σε κάθε παραφυάδα να δίδεται ένα τελάρο με τροφές – μέλι το οποίο μπορούμε να παίρνουμε από τα άλλα μελίσσια χωρίς τις μέλισσες που θα υπάρχουν επάνω σε αυτά .
Η διάταξη των τελάρων έχει ως ακολούθως:



Τα υπολειπόμενα σκούρα και μικρά βασιλικά κελιά καταστρέφονται.
Επάνω ή στο κενό χώρο κάθε παραφυάδας τοποθετείται και ένα κιλό ζαχαροζύμαρο.
Οι παραφυάδες μεταφέρονται σε απόσταση τουλάχιστον 5 χιλιομέτρων και δεν ενοχλούνται . Καλό είναι σε αυτή την περιοχή να ακολουθεί μελιτοέκριση πχ θυμαριού. Πρώτη επίσκεψη γίνεται μετά την παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την ορφάνια . Σε όσες πετύχουν προστίθενται διαδοχικά άκτιστα τελάρα τα οποία αμέσως κτίζουν .

Οι παραφυάδες που απέτυχαν διαλύονται .
Αυτά τα μελίσσια φροντίζονται όλο τον υπόλοιπο χρόνο και θα αποτελέσουν τα παραγωγικά μελίσσια της επόμενης χρονιάς. Μεταφέρονται τους καλοκαιρινούς μήνες σε περιοχές με γύρη ενισχύονται με σιρόπι 1:1 ή ζαχαριζύμαρο τους δε φθινοπωρινούς μήνες μεταφέρονται σε περιοχές με ρείκι ώστε να ανανεώσουν πληθυσμούς και να αποθηκεύσουν γύρες και ανθόμελα (ρείκι , κουμαριά ,πολύκομβος,κλπ) και σίγουρα θα έχουν αναπτυχθεί σε τουλάχιστον 5-7 τελάρα πληθυσμούς και άνετα θα ξεχειμωνιάσουν .Αφού έχουν νέες βασίλισσες θα αποτελέσουν τις παραγωγικές κυψέλες της επόμενης χρονιάς. Καλό είναι αυτά τα μελίσσια να μην μεταφέρονται στα πεύκα για συλλογή πευκόμελου.

Ανάλογα εφαρμόζονται διαδοχικά ή και ταυτοχρόνως στα υπόλοιπα 3-5 μελίσσια επιλογής ώστε τελικά να δημιουργηθούν 30-40 παραφυάδες .

Πλεονεκτήματα της μεθόδου

• Εύκολη στον χειρισμό
• Κάθε χρόνο δημιουργούμε νέες βασίλισσες οι οποίες δεν έχουν την τάση να σμηνουργούν.
• Τα παραγωγικά μελίσσια σχεδόν δεν διαταράσσονται καθόλου.
• Μειώνουμε ή και μηδενίζουμε τις πιθανότητες σμηνουργίας.
• Οι νέες βασίλισσες εκτρέφονται σε μεγάλα μελίσσια τα οποία έχουν τη συγκεκριμένη στιγμή πολλές παραμάνες μέλισσες δηλαδή άφθονο βασιλικό πολτό με συνέπεια να δημιουργούν μεγάλα και πολλά βασιλικά κελιά . Να προέρχονται δε από μάνες με τα ανωτέρω επιθυμητά χαρακτηριστικά .
• Η επιλογή των προνυμφών από τις οποίες θα προέλθουν οι νέες βασίλισσες γίνεται από τις μέλισσες με τα δικά τους αλάνθαστα κριτήρια χωρίς δική μας επέμβαση .(βασιλοτροφία ) .



Μειονεκτήματα της μεθόδου

• Επί πλέον μελισσοκομικό υλικό ( κυψέλες ) . Αυτό μπορεί να ξεπερασθεί αν ο εμβρυοθάλαμος κυψέλης των 10 πλαισίων κατάλληλα διαμορφωθεί σε δύο διαμερίσματα των πέντε (5) πλαισίων ( Ειδική κατασκευή ).
Κατασκευάζουμε εμβρυοθάλαμο δέκα πλαισίων με τις συνήθεις διαστάσεις αλλά με τις εξής αλλαγές :
α. Το καπάκι που φέρει τέσσερις αεραγωγούς χωρίζεται με καδρόνι κατάλληλων διαστάσεων κατά το μεγάλο μήκος του σε δυο ίσια τμήματα.
β. Οι μεγάλες πλευρές του εμβρυοθαλάμου κατασκευάζονται από κόντρα πλακέ θαλάσσης πάχους 1,5 CM .Έτσι αυξάνουμε το μήκος της εσωτερικής πλευράς της μικρής διάστασης κατά 1,4 CM..
γ. Στο μέσο της μικρής διάστασης και προς το εσωτερικό της δημιουργούμε εγκοπή – αυλάκι –οδηγό βάθους ενός εκατοστού και πλάτος 3-5 χιλιοστών ώστε αφού συναρμολογηθεί ο ενβρυοθάλαμος αυτός να διαχωρίζεται με ανοξείδωτη λαμαρίνα κατάλληλων διαστάσεων και πάχους 1ή 2 χιλιοστών ή με πλεξυγκλάς πάχους 3 χιλιοστών ή κόντρα πλακέ 4ή 5 χιλιοστών σε δύο διαμερίσματα των πέντε πλαισίων .
δ. Στη βάση των εμβρυοθαλάμων ανοίγουμε ανά δύο αεραγωγούς και φράσσονται με σίτα όπως είναι και στο καπάκι .
ε. . Καταργείται η θυρίδα και αντί αυτής κατασκευάζουμε δύο μια δεξιά και την άλλη αριστερά διαστάσεων μήκους 7CM και ύψους 1-1,2 CM.και φυσικά με τις αντίστοιχες πόρτες.
• Δεν εξασφαλίζει την γονιμοποίηση των παρθένων βασιλισσών από κηφήνες της δικής μας επιλογής .
• Φροντίδα μικρών μελισσών κατά την διάρκεια του καλοκαιριού και φθινόπωρου . Εξυπακούεται ότι αυτά τα μελίσσια αποτελούν ξεχωριστή ομάδα και δεν ακολουθούν στις μετακινήσεις τις παραγωγικές κυψέλες .
Οι παραφυάδες με την κατάλληλη φροντίδα που συμπεριλαμβάνει τακτική
τροφοδότηση με σιρόπι (1:1) θα έχουν γίνει σε πληθυσμούς 5- -7 τελάρα θα
έχουν κτίσει 2-3-τελάρα η κάθε μία και αφού θα έχουν μεταφερθεί σε
περιοχές με φθινοπωρινό ρείκι θα έχουν εξαιρετικούς πληθυσμούς και
σίγουρα είναι μελίσσια καλύτερα από τα παραγωγικά που προέρχονται από
τα πεύκα μετά το τέλος της συγκομιδής .
Ξεχειμωνιάζουν και αυτά στις κατάλληλες περιοχές (χειμαδιά ).



ΣΤ. Εκμετάλλευση

Στα υπόλοιπα μελίσσια που είναι και τα παραγωγικά εφαρμόζουμε :
• Την τακτική της εξισορρόπησης. Δηλαδή όλα τα μελίσσια να εξισωθούν σε γόνο και πληθυσμό. Αυτή γίνεται με την μεταφορά σφραγιστού γόνου από τα δυνατά μελίσσια στα υπολειπόμενα με την βασική προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει στο μελισσοκομείο αρρώστια γόνου. Εφαρμόζοντας αυτή την τακτική έχουμε ευκολία χειρισμών και μειώνουμε την πιθανότητα σμηνουργίας
• Προσέχουμε να μην προκληθεί σμηνουργία .Παρακολουθώντας εβδομαδιαίως ως ανωτέρω αναφέρουμε την γέννα της βασίλισσας.
• Τροφοδοσία με σιρόπι ζάχαρης από 10 Απριλίου με αναλογία 1:1 και από 25 Απριλίου με αναλογία 1:1,5 (Ζάχαρη /Νερό )
• Δίδουμε να κτίσουν νέες κηρήθρες
• Συλλέγουμε γύρη , βασιλικό πολτό και πρόπολη .

Στόχος τέλος Μάη να είναι σε 20 τελάρα οι πληθυσμοί σε όλα τα παραγωγικά μελίσσια .

1. Συλλογή γύρης

Η γύρη είναι πρωτεϊνική τροφή την μελισσών την οποία συλλέγουν από τα άνθη των φυτών και αποτελεί την κύρια και βασική τροφή τους . Χωρίς γύρη είναι αδύνατη η επιβίωση της μέλισσας . Γι αυτό και οι μελισσοκόμοι δίδουν, και επιβάλλεται να δίδουν, ιδιαίτερη σημασία στην δυνατότητα τα μελίσσια τους να βρίσκουν γύρη .

Οι μέλισσες συλλέγουν και έχουν ιδιαίτερη προτίμηση να συλλέγουν γύρη από μια μεγάλη γκάμα φυτών προφανώς από αυτά που η γύρη τους έχει μεγαλύτερη διατροφική σημασία για αυτές . Έχει αποδειχθεί μετά από συνεχείς παρατηρήσεις ότι η γύρη ορισμένων φυτών όπως της φθινοπωρινής ερείκης είναι πολύ ευεργετική για τις μέλισσες και το αντίθετο όπως του βαμβακιού. Άλλων όμως φυτών η γύρη είναι εντελώς αδιάφορη για την μέλισσα και για αυτό δεν την συλλέγουν όπως η ελιά το πεύκο κλπ.

Η αφθονία της γύρης στα φυσικά οικοσυστήματα και κυρίως την άνοιξη ξεπερνά κάθε εκτίμηση της φαντασίας μας . Οι αποδόσεις των φυσικών οικοσυστημάτων σε γύρη κάθε χρόνο είναι πιο σταθερές και σίγουρες σε σχέση με τις αποδόσεις μελιού και εξαρτώνται λιγότερο από τις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες .Από όσα γνωρίζουμε δεν υπάρχει εκτίμηση της ποσότητας γύρης που μπορεί να συλλέξουν οι μέλισσες σε επίπεδο χώρας από όλα τα φυσικά οικοσυστήματα .

Η γύρη είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός μελισσοκομικός πόρος με εξαιρετική διατροφική αξία για τον άνθρωπο και την μέλισσα . Για τους ανθρώπους, που δεν είναι αλλεργικοί σε αυτή, θεωρείται ότι είναι η κορυφαία βιολογική τροφή ή συμπλήρωμα τροφής . Θεωρούμε την αξία της γύρης ότι είναι μεγαλύτερη αυτής του μελιού τόσο για τον άνθρωπο όσο και για την μέλισσα . Δυστυχώς αυτή η αξία δεν έχει αναγνωρισθεί όσο θα έπρεπε από τους μελισσοκόμους και τους διατροφολόγους . Με συνέπεια οι μελισσοκόμοι της χώρας γενικά να μην την συλλέγουν και να την στερούν από τα μελίσσια τους την εποχή που αυτά την χρειάζονται. Αποτέλεσμα να γίνεται εισαγωγή γύρης για ανθρώπινη κατανάλωση και στις μέλισσες να χορηγούνται υποκατάστατα γύρης αμφιβόλου αποτελεσματικότητας

Ενώ σε επίπεδο χώρας θα έπρεπε να γίνεται εξαγωγή μεγάλων ποσοτήτων και μάλιστα ασύγκριτης ποιότητας αφού θα προέρχεται από την σπάνια και πλούσια Ελληνική χλωρίδα . Και αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει ,χωρίς να μπορούμε να εντοπίσουμε τις αιτίες ,με συνέπεια ένας τόσο αξιόλογος φυσικός ανανεώσιμος πόρος να χάνεται και να μην μετατρέπεται σε πλούτο προς όφελος των μελισσοκόμων και της Εθνικής Οικονομίας . Παρά το γεγονός ότι από άλλους λαούς περίτρανα έχει αναγνωρισθεί η διατροφική αξία της γύρης . Εμείς , οι μελισσοκόμοι , δυστυχώς κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου αλλά απαιτούμε επιδοτήσεις ….. Άραγε χρειάζονται να γίνουν πολλά ώστε όλοι όσοι ασχολούνται με τις μέλισσες να συλλέγουν υποχρεωτικά και γύρη ; .Ή αρκεί η ρετσινιά του ότι ‘’ μελισσοκόμος που δεν συλλέγει γύρη δεν είναι μελισσοκόμος ..’’ και ενδεχομένως θα πρέπει να υπόκεινται σε διοικητικές κυρώσεις ( πρόστιμα και όχι επιδοτήσεις ).



Με λίγα λόγια λοιπόν πρέπει όλοι οι μελισσοκόμοι να καταλάβουν ότι επιβάλλεται να συλλέγουν και γύρη πρώτα για τις μέλισσες τους και έπειτα για ανθρώπινη χρήση.

Είναι εγκληματικό και παράλογο να μην αξιοποιούν την γύρη που με τόσο απλοχεριά προσφέρει η πλούσια Ελληνική χλωρίδα αφού έχουν και φροντίζουν το εργαλείο – μέσο συλλογής την μέλισσα . Μήπως θα πρέπει να εφαρμοσθεί ενίσχυση – επιδότηση της συλλογής – παραγωγής της γύρης και όχι πχ των μεταφορών που γίνεται σε εφαρμογή του σχετικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ;

Ο υποφαινόμενος συστηματικά συλλέγει γύρη κυρίως για τις μέλισσες του και δευτερευόντως για ατομική χρήση και διάθεση στο εμπόριο η οποία είναι όντως δύσκολη αφού εδώ στην Ελλάδα οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν την διατροφική αξία της γύρης και δεν έχουν συνηθίσει να την καταναλώνουν .Για το θέμα αυτό απαιτείται μεγάλη προσπάθεια από ειδικούς και μελισσοκόμους για ενημέρωση . Βέβαια ας αρχίσουν πρώτα οι ίδιοι οι μελισσοκόμοι και οι οικογένειές τους να καταναλώνουν γύρη αλλά και να ταΐζουν γύρη τα μελίσσια τους και τα υπόλοιπα ενδεχομένως να έλθουν μόνα τους.

Η συλλογή της γύρης γίνεται με γυρεοσυλλέκτες και σε πλαίσια τελάρα με την εξής διαδικασία.
Περί την 15 ην Απριλίου η χλωρίδα της περιοχής είναι σε πλήρη άνθιση και η αφθονία της γύρης στο υψηλότερο της επίπεδο. Η διαδικασία της εξισορρόπησης – εξίσωσης των μελισσών έχει σχεδόν τελειώσει . Οι βασίλισσες γεννούν στο επάνω όροφο και πληθυσμοί είναι περισσότεροι από ή περίπου σε 15 τελάρα .Τότε στα μισά περίπου παραγωγικά μελίσσια προσαρμόζουμε τους γυρεοσυλλέκτες και καθημερινά ή ανά δύο ημέρες συλλέγουμε την γύρη και αφού καθαριστεί από ξένα αντικείμενα συσκευάζεται σε πλαστικές σακούλες τροφίμων ή γυάλινα δοχεία και συντηρείται σε κατάψυξη (-15 έως-18 Co).

Αυτή διατίθεται για ανθρώπινη χρήση ή για την παρασκευή γυρεόπιττας προς ενίσχυση των μελισσών τους μήνες Ιούλιο ,Αύγουστο και Σεπτέμβριο.

Στα υπόλοιπα μελίσσια μεταξύ πρώτου ορόφου και εμβρυοθαλάμου παρεμβάλουμε διάφραγμα βασίλισσας αφού έχουμε στην περίμετρό του προσαρμόσει πηχάκια αφήνοντας κάποιο κενό ώστε να δημιουργηθεί κατ αρχή πόρτα διαφυγής για τους κηφήνες έπειτα εισόδου – εξόδου για τις μέλισσες . Προσέχουμε η βασίλισσα να εγκλωβιστεί στο επάνω όροφο. Μετά από τον χειρισμό αυτό οι μέλισσες μαζεύουν εντατικά γύρη την οποία αποθηκεύουν στα τελάρα του εμβρυοθαλάμου τα οποία αρχίζουν να αδειάζουν από τον εκκολαπτόμενο γόνο. Μετά από 22 ημέρες σχεδόν και τα δέκα τελάρα του εμβρυοθαλάμου είναι γεμάτα γύρη τα οποία τρυγούμε και τα αποθηκεύουμε σε ψυγείο κατάψυξη στους -15 έως – 18 Cο. Οι εργασίες του τρύγου διευκολύνονται πάρα πολύ εφ όσον οι κυψέλες διαθέτουν κινητές βάσεις .

Η ποιότητα της γύρης που συλλέγεται εξαρτάται κυρίως από την εποχή και την σύνθεση της χλωρίδας της περιοχής . Η δε ποσότητα εξαρτάται και από την δύναμη –ράτσα ,την υγιεινή κατάσταση των μελισσών και την ηλικία των βασιλισσών.

Συνεχίζουμε αδιάκοπα την φροντίδα των μελισσών και σε τακτά χρονικά διαστήματα τα εφοδιάζουμε με σιρόπι ζάχαρης (1:1,5 ζάχαρη /νερό)..

Από τα 50 έως 60 παραγωγικά μελίσσια συλλέγουμε περίπου 30 έως 50 Kgr γύρη και 120 έως 170 τελάρα με γύρη τα οποία θα δώσουμε στα μελίσσια την περίοδο που αυτά θα βρίσκονται στα πεύκα και μερικά ενδεχομένως για ξεχειμώνιασμα . Έχουμε παρατηρήσει ότι η γύρη σε τελάρα είναι πιο θρεπτική για τις μέλισσες από ότι η γύρη που παίρνουν από γυρεόπιττες . Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στην επεξεργασία (ωρίμανση ) που κάνουν οι μέλισσες στην γύρη πριν την αποθηκεύσουν στα κελιά της κηρήθρας .

Ήδη από χρονική άποψη βρισκόμαστε μεταξύ 5 με 10 Μάη και αρχίζουμε τις προετοιμασίες για την συλλογή του μελιού.. Η πρώτη προετοιμασία συνίσταται στο κατέβασμα του γόνου στον εμβρυοθάλαμο (δηλαδή και τα 10 τελάρα με γόνο) εργασία που γίνεται με τον τρύγο της γύρης .

2. Συλλογή μελιού (θυμαριού – ελάτης – πεύκου )

Όπως είναι γνωστό οι βασικές ανωτέρω κατηγορίες μελιών συλλέγονται στις περιοχές εκείνες όπου κυριαρχούν τα δασικά είδη του θυμαριού της ελάτης και αντίστοιχα του πεύκου . Χωρίς βέβαια να εξαιρούνται και οι πάρα πολλές υποκατηγορίες μελιού όταν στην συγκεκριμένη περιοχή μπορούν να συνυπάρχουν και άλλα αξιόλογα μελισσοκομικά φυτά όπως η λυγαριά ,η κουμαριά ,η ερείκη κλπ. Τα οποία με την συμβολή τους προσδίδουν μια ιδιαίτερη χαρακτηριστική γεύση στο μέλι. Από τα εν λόγω δασικά οικοσυστήματα παράγεται το 90-95 % του συνολικού μελιού σε επίπεδο χώρας . Άρα οι μελισσοκόμοι αξιοποιούν ένα ανανεώσιμο φυσικό πόρο χωρίς μάλιστα να επεμβαίνουν δραστικά στα εν λόγω δασικά οικοσυστήματα . Κάλλιστα το μέλι μπορεί να πούμε ότι είναι δασικό προϊόν και οι μελισσοκόμοι που το συλλέγουν με τις μέλισσες τους είναι ‘’δασεργάτες ‘’.

Με βάση αυτή την λογική ο υποφαινόμενος ως Δασολόγος και υπάλληλος στην Δασική Υπηρεσία άρχισε να ενδιαφέρεται να μάθει την διαδικασία παραγωγής του μελιού από τα δασικά οικοσυστήματα και την δυνατότητα –διαδικασία συλλογής του από τον μελισσοκόμο . Και τούτο γιατί στην Δασολογική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που φοίτησε δεν είχε διδαχθεί κάτι σχετικό όπως και μέχρι σήμερα σχεδόν τίποτα δεν διδάσκεται.

Παράλληλα άρχισε να απασχολείται ερασιτεχνικά με την μελισσοκομία ελπίζοντας ότι θα έβρισκε απαντήσεις στα ερωτήματα :
• Η μέλισσα ως παράγοντας του φυσικού οικοσυστήματος συμβάλλει θετικά στην εξέλιξή του ; Με την εξαφάνιση της φυσικής μέλισσας λόγω του βαρρόα τα οικοσυστήματα θα οπισθοδρομήσουν και ποια η επίπτωση στον άνθρωπο;
• Πως η μέλισσα συνεργάζεται και αξιοποιεί την χλωρίδα ; Ποιοι εδαφικοί και κλιματικοί παράγοντες βελτιώνουν και αυξάνουν την απόδοση της χλωρίδας σε νομή για την μέλισσα ;
• Τα αντίστοιχα ερωτήματα τίθενται και για την μελισσοκομική πανίδα (Διάφορα έντομα ,κοκοειδή κλπ )
• Πως η μελισσοκομική πανίδα συνεργάζεται με τα φυτά ; Ποιοι εδαφικοί ,κλιματικοί και φυτικοί παράγοντες βελτιώνουν την απόδοση της πανίδας σε νομή για την μέλισσα ;
• Γιατί σε φυσικό οικοσύστημα που φαινομενικά είναι σε ισορροπία απουσιάζει μέρος της μελισσοκομικής πανίδας ; Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην απουσία της ; Πρέπει ο διαχειριστής άνθρωπος να την εισαγάγει ; με εμβολιασμούς ; Θα προκαλέσει διαταραχή ;
• Πόσο είναι το μέγεθος των μελισσοκομικών πόρων κάθε οικοσυστήματος; πως μπορεί να εκτιμηθεί ;
• Υπάρχει μέθοδος και διαδικασία εκτίμησης – πρόβλεψης ;
• Γιατί σε μια περιοχή φέτος έχουμε πλούσιους μελισσοκομικούς πόρους και την άλλη χρονιά μειωμένους ή και καθόλου ; Ποιοι παράγοντες επιδρούν ; Μόνο οι κλιματικοί ; ή και παράγοντες που επιδρούν στην βιολογία της μελισσοκομικής πανίδας ; Μπορεί να υπάρξει μοντέλο πρόβλεψης ;
• Πως ο άνθρωπος με τις άλλες δραστηριότητες του (υλοτομία ,βοσκή κλπ) επηρεάζει την παραγωγή και απόδοση των αόρατων μελισσοκομικών πόρων των φυσικών οικοσυστημάτων ;
• Μπορούν οι διάφορες περιοχές των φυσικών οικοσυστημάτων να καταταχθούν σε κατηγορίες από άποψη ποιότητας και απόδοσης μελισσοκομικών πόρων ; Με ποια μεθοδολογία και με ποια κριτήρια ; Αν γίνει ποτέ αυτό αυτόματα προκύπτει ο μελισσοκομικός χάρτης της χώρας εξαιρετικό εργαλείο για τον μελισσοκόμο της πράξης .
Σε αυτά τα ερωτήματα και σε άλλα τόσα που μπορούν να τεθούν χρειάζονται απαντήσεις για να μπορούμε να πούμε ότι γνωρίζουμε μερικώς το θέμα . Δυστυχώς ο υποφαινόμενος ελάχιστα γνωρίζει ή μπόρεσε να μάθει όλα αυτά χρόνια της απασχόλησης του με την διαχείριση των δασικών φυσικών οικοσυστημάτων και την ερασιτεχνική μελισσοκομία π[ου ασκεί . Κάνοντας την αυτοκριτική του επαναλαμβάνει το αρχαίο ρητό ‘’ εν οίδα ότι ουδέν οίδα’’ δηλαδή ένα ξέρω ότι τίποτα δεν ξέρω.



Στην συλλογή του μελιού πρέπει να τηρούνται πιστά ορισμένοι κανόνες – Αρχές όπως :
• Τα μελίσσια στην αρχή γενικά μιας νομής πρέπει να έχουν
 Πληθυσμούς περίπου ή άνω των 20 τελάρων με εργάτριες καλά αναθρεμμένες και ετοιμοπόλεμες .
 Νέες και καλά αναθρεμμένες βασίλισσες
 Να έχουν μεταφερθεί στην νομή μια εβδομάδα νωρίτερα ή τουλάχιστον με το ξεκίνημα αυτής .
• Να εφαρμόζουμε την παροιμία που λέει ‘’ όλος ο βιός μαζί και τα μελίσσια χώρια ‘’ δηλαδή όταν θέλουμε να πάρουμε οπωσδήποτε μέλι ελάτης πρέπει να μοιράσουμε τα μελίσσια σε δυο τοποθεσίες ώστε να μειώσουμε τις πιθανότητες αποτυχίας .
• Να τηρούμε την αρχή που λέει ‘’ ότι θέλει το μελίσσι ‘’ δηλαδή να φροντίζουμε να ικανοποιούμε όλες τις επιθυμίες και τις ανάγκες του σε άριστο βαθμό αλλά και στο χρόνο και στιγμή που πρέπει ούτε πιο αργά αλλά ούτε και νωρίς . Για παράδειγμα θέλει χώρο για να αναπτυχθεί πρέπει να τον έχει την συγκεκριμένη στιγμή γιατί αν του δοθεί αργότερα αυτό θα έχει μπει στην διαδικασία της σμηνουργίας και αν του δοθεί νωρίς και σε μεγάλη έκταση ενδεχομένως να κρυώσει . Ανάλογα συμβαίνουν και για τις υπόλοιπες ανάγκες του .(γύρη , μέλι , μελισσοκομείο ,μέτρα υγιεινής μεταφορά κλπ).
• Πάρα πολύ καλή γνώση της μελισσοκομικής χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Κυρίως δε της διαδοχής των ανθοφοριών και μελιτοεκρίσεων και πως αυτές επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες ( θερμοκρασία – βροχή ).
• Σπουδή και παρακολούθηση επί σειρά ετών κάθε περιοχής ώστε να εκτιμηθεί σωστά το μελισσοκομικό δυναμικό της .
• Ύπαρξη ή εξασφάλιση νερού για την ύδρευση των μελισσών μας .
• Καλή και σωστή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των μελισσών – δείκτες που πρέπει να μεταφέρουμε στις περιοχές από τις οποίες προσδοκούμε να συλλέξουμε μέλι.(έλατο – πεύκο )
• Να εφαρμόζουμε τακτικά και με πρόγραμμα συνενώσεις μελισσών δηλαδή μέθοδο ‘’ΜΠΑΜΠΙΛΗ’’ ή με διάφορες παραλλαγές της . Ο υποφαινόμενος σε συνενώσεις φθάνει στην μείωση και μέχρι του ½ των αρχικά παραγωγικών κυψελών του.
• Να περιορίζουμε το χώρο της κυψέλης με ταΐστρα τύπου πλαισίου και να διατηρούμε στις κυψέλες τα απολύτως απαραίτητα τελάρα.
• Φροντίζουμε τα πολύ σκούρα και ελαττωματικά τελάρα να έχουν απομακρυνθεί από τις κυψέλες ώστε να μην αποθηκεύεται σε αυτά μέλι.
• Μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της νομής σταματούμε κάθε τροφοδοσία
• Να καταρτίζουμε νωρίς πρόγραμμα εκμετάλλευσης και να αποφεύγουμε τις άσκοπες μεταφορές και επιθεωρήσεις των κυψελών..

α. Συλλογή μελιού στα θυμάρια

Το μέλι από θυμάρι θεωρείται και είναι το καλύτερο σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι λάθος μερικών μελισσοκόμων κυρίως της Νοτίου ηπειρωτικής χώρας που δεν ασχολούνται με την συλλογή του . Και αυτό διότι έχει πολύ καλή τιμή , η διάθεσή του είναι εύκολη αφ ενός και αφετέρου το εσάνς του, εφ όσον τα μελίσσια στη συνέχεια μεταφερθούν στα πεύκα, περνάει στο πευκόμελο και ανεβάζει την ποιότητά του. Έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένες περιοχές δίδουν μέλι από θυμάρι το οποίο είναι περισσότερο αρωματικό από άλλες . Πιθανότατα αυτό οφείλεται στην ποιότητα και είδος του εδάφους αλλά και στην σύνθεση της χλωρίδας . Παράδειγμα ο Υμηττός στην Αττική ,τα Κύθηρα κλπ

Οι περιοχές με τα θυμάρια μπορούν να διακριθούν επί πλέον σε δύο κατηγορίες στις πρωίμου άνθησης τέλος Μάη και της όψιμης άνθησης πρώτο 10ήμερο Ιουλίου και αυτό εξαρτάται όπως είναι γνωστό από το υψόμετρο της περιοχής. Και βέβαια πολύ καλές προοπτικές έχουν οι περιοχές στις οποίες θα βρέξει περίπου 20 με 30 ημέρες πριν την έναρξη της ανθοφορίας . Οι περιοχές της όψιμης άνθισης μπορούν να εκμεταλλευτούν και με τα καλά μελίσσια τα οποία θα έχουν τρυγηθεί στα έλατα και στα θυμάρια της πρώιμης άνθησης . Καλά αποτελέσματα συγκομιδής μελιού στα θυμάρια έχουμε όταν :

• Έχουμε φροντίσει αρχίζοντας την εκτροφή εργατριών αρκετά νωρίς περίπου (8) εβδομάδες (περίπου από αρχές Απρίλη ) από την έναρξη της νομής .Δηλαδή τα μελίσσια να είναι σε πληθυσμούς άνω των 20 τελάρων με την έναρξη της νομής .
• Έχουμε επιλέξει περιοχές που έχουν διαδοχή ανθοφοριών και εγκρίσεων Μια άριστη περιοχή πρώιμης άνθησης θυμαριού είναι κατά την άποψή μας εκείνη στην οποία φύονται εκτός των άλλων και τα ακόλουθα ενδιαφέροντα μελισσοκομικά φυτά . Ασφάκα ( 15/4) , αλογοθύμαρο (15/5) ,φυτιλάκι (20/5) ,θυμάρι (30/5) ,λυγαριά (20/6) , αραβόσιτος ( 1/7), βαμβάκι ( 15/7), βαμβακιά ( 15/8 ? ) κλπ . Τα εντός εισαγωγικά είναι περίπου οι ημερομηνίες άνθησης κάθε φυτού. Όπως γίνεται αμέσως αντιληπτό τα μελίσσια αυτά είναι έτοιμα για μεταφορά τους στα πεύκα αφού θα έχουν τρυγηθεί μετά την ανθοφορία του θυμαριού και ενδεχομένως άλλη μια φορά μετά την ανθοφορία του βαμβακιού εφ όσον στην περιοχή καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση. Στην περίπτωση που στην περιοχή υπάρχει μόνο βαμβάκι τότε αυτά τα μελίσσια είναι ακατάλληλα για τα πεύκα . Αυτά τα μελίσσια πρέπει να μεταφερθούν σε περιοχές με γύρη πχ πολύκομπος ή ρείκι κλπ να ανανεώσουν πληθυσμούς και μετά να μεταφερθούν στα πεύκα .
• Εφαρμόζουμε την μέθοδο ‘’ΜΠΑΜΠΙΛΗ’’ ενδεχομένως με κάποιες παραλλαγές της δηλαδή κάνουμε συνενώσεις μελισσών .
• Εφαρμόζουμε την μέθοδο των δύο βασιλισσών (Νικολαϊδη,κλπ) .
• Προκαλούμε μπλοκάρισμα του γόνου περιορίζοντας την βασίλισσα με διάφραγμα στον εμβρυοθάλαμο.
• Δεν φυσήξει λίβας στην περιοχή ή και ισχυρός άνεμος διάρκειας πολλών ημερών . Γι αυτό και η παραγωγή μελιού στα θυμάρια έχει μεγάλο ρίσκο αφού μέσα στο Ιούνιο πολλές φορές θα φυσήξει λίβας ……

Ο υποφαινόμενος έχει επιλέξει αρκετές περιοχές στις οποίες συλλέγει μέλι από το θυμάρι. Είναι περιοχές πρώιμης και όψιμης άνθησης . Κάθε χρόνο επιλέγει τρεις περιοχές δυο πρώιμης και μια όψιμης άνθησης . Βασικό κριτήριο για την επιλογή παίζει, εκτός των ανωτέρω κυρίως, η πιθανή βροχή πριν την άνθηση του θυμαριού. Αν δεν έχουμε βροχή επιλέγονται περιοχές με κριτήριο την διαδοχή των ανθοφοριών . Το χρονικό διάστημα μεταξύ 15 έως 25 Μάη το ¼ των παραγωγικών μελισσών

Αυτό το θέμα σίγουρα έχει περάσει από το μυαλό των περισσότερων μελισσοκόμων. Γιατί να κάνουμε διέγερση με σιρόπι, όταν η βασίλισσα μπορεί να αποδώσει (σχεδόν) το ίδιο καλά με ένα απλό ζαχαροζύμαρο; Τι διαφορές υπάρχουν στην ανάπτυξη των μελισσιών;


Αρχικά θα ήταν ουσιώδες να αναφέρουμε πως διέγερση είναι μόνο μία! Και γίνεται όταν προσομοιώνουμε στα μελίσσια μια "τεχνητή"ανθοφορία όπου αντί για νέκταρ δίνουμε σιρόπι! Στα "μάτια"των μελισσών το σιρόπι φαντάζει σαν μια "κακής"ποιότητας ανθοφορία , που όμως είναι απαραίτητη μιας και ο γόνος έχει πολύ μεγάλες διατροφικές ανάγκες.

Το ερώτημα όμως που καλούμαστε να απαντήσουμε σήμερα, είναι κατά πόσο μπορούμε να παρακάμψουμε την διαδικασία διέγερσης των μελισσιών μας για να γλιτώσουμε μεγάλο μέρος σε  κόπο και χρόνο που απαιτεί η όλη διαδικασία. Αν βάλουμε ένα ζαχαροζύμαρο πάνω απο τα μελίσσια θα κάνει την ίδια δουλειά;




Η απάντηση είναι όχι. Δεν θα κάνει την ίδια δουλειά σε καμία περίπτωση. Όμως σίγουρα θα μπορέσει να οπλίσει τα μελίσσια με προμήθειες απαραίτητες για την ανάπτυξη τους. Σε βαθμό που να μπορούμε να πούμε ότι θα αντικαταστήσει κατά ένα μέρος την διέγερση. Οι βασίλισσα θα αυξήσει την γέννα της αν υπάρχουν πολλές προμήθειες μέσα στην κυψέλη.

Η βασίλισσα είναι "προγραμματισμένη"να αυξάνει την γέννα της όταν οι ώρες ηλιοφάνειας αυξάνουν. Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμες προμήθειες δεν θα μπορέσει να υλοποιήσει αυτόν της τον προγραμματισμό. Οι μέλισσες δεν θα έχουν να την ταΐσουν αρκετό βασιλικό πολτό!

Οφείλουμε να αναφέρουμε οτι πολλοί μεγάλοι μελισσοκόμοι εφαρμόζουν αντί για διέγερση, ζαχαροζύμαρα σε όλα τα μελίσσια τους. Μια δίκιλη τροφή και σε λίγες μέρες τα μελίσσια θα την έχουν πάρει όλη. Όταν υπάρχει μεγάλη έκταση σε γόνο η τροφή εξαφανίζεται πολύ γρήγορα. Οι παραμάνες μέλισσες την διαθέτουν όλη για την ανατροφή του γόνου. Δεν προλαβαίνει να αποθηκευτεί!

Το συμπέρασμα της σημερινής ανάρτησης είναι ότι όσοι δεν έχουν χρόνο να διεγείρουν μελίσσια τους, μπορούν με πολύ καλά αποτελέσματα να τοποθετήσουν ζαχαροζύμαρα! Μπορεί να μην κάνουν την ίδια δουλειά όμως σίγουρα θα βοηθήσουν πάρα μα πάρα πολύ!

Σκόρπισαν δεκάδες μελίσσια και διαλύθηκαν οι κυψέλες με αποτέλεσμα να σκορπίσουν παντού μανιασμένες μέλισσες. Μελισσοκόμοι προσπαθούν να σώσουν οτι έχει απομείνει και σύμφωνα με πηγές κατάφεραν να σώσουν 127 κυψέλες απο τις 400 που άνοιξαν! Η μελισσοκομική εταιρία που έπαθε το ατύχημα έχει στη κατοχή της πάνω από 8.000 κυψέλες...

Όπως έχουμε αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο μας, η μεταφορά των μελισσιών μας σε ρεικότοπους αυτή την εποχή, αποτελεί σχεδόν μονόδρομο για τους περισσότερους από εμάς.

Θεωρούμε λοιπόν ιδιαίτερα επίκαιρο το θέμα και αυτός είναι ο λόγος που αποφασίσαμε να κάνουμε μια παρουσίαση στο «θαυματουργό» για τα μελίσσια μας, μα και για εμάς τους ίδιους, αυτό φυτό.

Φθινοπωρινό Ρείκι, ή σουσούρα ή κισούρι ή χαμόρεικο! Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ονομασίες του φυτού αυτού, που όπως και να το ονομάσουμε η ξεχωριστή του αξία και η χρησιμότητα του για τις μέλισσες και την μελισσοκομία, κατά συνέπεια, δεν αλλάζει και παραμένει  ένα από τα σημαντικότερα μελισσοκομικά φυτά της χώρας μας, αφού δίνει μεγάλες ποσότητες πλούσιας γύρης, μα και μέλι μεγάλης θρεπτικής αξίας.

Η μεταφορά των μελισσιών μας σε ρεικότοπους είτε μετά από το κενό του Αυγούστου είτε μετά το δεύτερο βάρεμα του πεύκου, εξιτάρει τη μάνα σε αυξημένη ωοτοκία, πράγμα που συμβάλει καθοριστικά  στην ανανέωση του πληθυσμού, γεγονός που με τη σειρά του βάζει τις βάσεις για μια ασφαλή διαχείμαση τους και για τη γρήγορη ανάπτυξή τους την άνοιξη.

Πριν όμως να επεκταθούμε στην μελισσοκομική αξία αυτού του φυτού- δώρου θεού για τη μελισσοκομία- ας του κάνουμε την τιμή να πούμε δυο πράγματα περισσότερα γι αυτό.

Είναι φυτό αυτοφυές, αειθαλές και θαμνώδες. Ανήκει στην οικογένεια των Ερεικιδών και υπάρχει σε πάνω από 500 είδη, τα περισσότερα από αυτά στην Β. Αφρική, αλλά και στις περιοχές της μεσογειακής και ορεινής Ευρώπης.

 Προτιμά τους φρυγανότοπους και τα ασβεστώδη εδάφη που βρίσκονται στις ημιπεδινές και ημιορεινές περιοχές της χώρας μας και ιδιαίτερα στις περιοχές της Εύβοιας, της Κορινθίας, της Αχαΐας, της Ηλίας, της Άρτας, της Μαγνησίας, της Κρήτης και αλλού.

Είναι ένας πολύ όμορφος χαμηλός θάμνος, με πυκνούς βλαστούς και φύλλα γραμμοειδή, και αυλακωτά, που αναπτύσσονται σε δέσμες. 

Τα άνθη του έχουν χρώμα από ανοιχτό ρόδινο έως και σκούρο μοβ και μοιάζουν σαν μικροσκοπικές καμπανούλες. Το κάθε άνθος του φυτού παράγει  25-30 σπόρους και το κάθε φυτό συνολικά από 100,000 έως 200,000 σπόρου ς. Αυτό κάνει αντιληπτό τη ραγδαία εξάπλωση του φυτού αυτού σε πολύ μεγάλες εκτάσεις. 

Το κισούρι αρχίζει την ανθοφορία του τον Αύγουστο, ξεκινώντας από ψηλά και κλιμακώνεται μέχρι τον Δεκέμβριο στα μέρη με χαμηλότερο υψόμετρο. Οι πρώιμες βροχές του φθινοπώρου ευνοούν πολύ την ανθοφορία του, αλλά για να αποδώσει το φυτό  πλούσιες ποσότητες σε γύρη και νέκταρ πρέπει ο καιρός να είναι  ζεστός ή δροσερός με υγρούς ασθενείς νοτιοδυτικούς  ανέμους.

 Ο βοριάς και οι δυνατοί άνεμοι το σταματάνε, ενώ αντίθετα οι ήπιες βροχοπτώσεις δεν το επηρεάζουν, ούτε ξεπλένουν τη γύρη και το νέκταρ του, λόγω της καπμανοειδούς κατασκευής του άνθους του.

Όπως προαναφέραμε, το κισούρι δίνει και γύρη και νέκταρ, που κάτω από ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να είναι σε μεγάλες ποσότητες. Έχουν παρατηρηθεί τέτοιες ευνοϊκές χρονιές που οι μελισσοκόμοι έκαναν όχι ένα, μα δυο και σε κάποιες περιπτώσεις και τρεις τρύγους.

Και σε μέτριες όμως χρονιές, η γύρη και το νέκταρ που δίνει το φυτό είναι αρκετό για να μελίσσια μας, που αν δεν τους συμπεριφερθούμε ληστρικά και τους τα αφήσουμε για την διαχείμασή τους, θα γλιτώσουμε τροφοδοσίες, θα εξασφαλίσουμε μεγάλους και ανανεωμένους πληθυσμούς  και θα έχουμε υγιή και δυνατά μελίσσια την άνοιξη. 

Οι μέλισσες που θα γεννηθούν αυτή την εποχή θα ζήσουν έως και πέντε μήνες και θα είναι αυτές που θα συνδράμουν στην εξυπηρέτηση του γόνου, όταν νωρίς την άνοιξη η μάνα θα ξεκινήσει και πάλι τον νέο παραγωγικό της κύκλο.

Οι βασίλισσες που δημιουργούνται σε ανθοφορίες κισουρίου θεωρούνται οι καλύτερες και δεν είναι λίγοι οι συνάδελφοι μελισσοκόμοι που εκμεταλλεύονται αυτή την συγκυρία για να ανανεώσουν τις μάνες των μελισσιών τους.  

Το μέλι του ρεικιού είναι σκουρόχρωμο- λαδί στην αρχή και καφεκόκκινο αργότερα- κρυσταλλώνει γρήγορα και έχει πολύ μεγάλη θρεπτική αξία, όχι μόνο για τις μέλισσες μα και για τον ανθρώπινο οργανισμό, για τον οποίον έχει και πολλά άλλα οφέλη. Είναι διουρητικό, κατεβάζει την πίεση  και δρα ευεργετικά στο κυκλοφορικό

Η γεύση του είναι μικρής γλυκύτητας και  ιδιαίτερη, και αυτός είναι ο λόγος που στο παρελθόν είχε μικρή εμπορική αξία. Να σημειώσουμε πως αν ο τρύγος του δεν γίνει εγκαίρως, τότε το μέλι πικρίζει αφού στο μεταξύ θα έχει αρχίσει η ανθοφορία της κουμαριάς η οποία, όπως γνωρίζουμε, δίνει πολύ πικρό μέλι.

Πάντως τα τελευταία χρόνια οι προτιμήσεις των καταναλωτών έχουν αλλάξει και έχουν αρχίσει να ζητάνε το μέλι του κισουριού, με συνέπεια οι τιμές του να έχουν πάρει τον ανήφορο.

Τέλος, θα πρέπει να πούμε πως η επιθετικότητα που δείχνουν πολλές φορές οι μέλισσες που δουλεύουν στο κισούρι, δεν οφείλετε σε κάποιες «δραστικές ουσίες» που περιέχει το νέκταρ του, όπως πιστεύουν πολλοί, αλλά στο γεγονός ότι το φυτό αυτό έχοντας ευαισθησία στις κλιματολογικές αλλαγές, αρχίζει και σταματά τη νεκταροέκκρισή  του σύμφωνα με τα τερτίπια του καιρού, γεγονός που απορυθμίζει και εκνευρίζει τις μέλισσες.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα επισκεφθούμε τα μελισσάκια μας - αυτά που έχουμε σε ρεικότοπους - καλά θα κάνουμε να είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί, αλλά και έτοιμοι να δείξουμε μεγαλύτερη κατανόηση για την επιθετική συμπεριφορά που τυχόν επιδείξουν.

Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"

Η κρυστάλλωση του μελιού είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείτε κυρίως το χειμώνα με το κρύο, και λίγοι γνωρίζουν την αλήθεια. Πολλοί καταναλωτές πιστεύουν ότι το μέλι τους προήλθε από νοθεία με ζάχαρη και ο μελισσοκόμος τους εξαπάτησε. Ωστόσο η αλήθεια απέχει πολύ από αυτές τις υποθέσεις!

Η κρυστάλλωση είναι ένα φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει στο αγνό, ανεπεξέργαστο μέλι! Δεν σας έρχεται παράξενο που το μέλι από το σούπερ μαρκετ δεν κρυσταλλώνει ποτέ; Γιατί δεν κρυσταλλώνει; Είναι επεξεργασμένο, "βρασμένο", φιλτραρισμένο, και φυσικά μερικές φορές νοθευμένο. Έχουν βγει άλλωστε και σχετικές ανακοινώσεις από τον ΕΦΕΤ, όπου εντοπίστηκαν επικύνδινες ουσίες σε τυποποιημένα μέλια.

Έναρξη φαινομένου κρυστάλλωσης (ζαχάρωμα) μελιού.

και η λειτουργία του στο παρακάτω video...