Οι περισσότεροι μελισσοκόμοι που δεν έχουν μεγάλη εμπειρία στη μελισσοκομία - είτε κόβουν τα μελίσσια και αυτά δεν είναι ικανά να συλλέξουν αξιόλογες ποσότητες μελιού είτε τους φεύγουν μέσω σμηνουργίας. Οι συνέπειες και των δύο είναι μη παραγωγικά μελίσσια που ακόμη και στη καλύτερη μελιτοφορία - ανθοφορία να πάνε είναι ανίκανα να ανταπεξέλθουν στις προσδοκίες που έχουμε γι αυτά. Έχω ακούσει πόλους μελισσοκόμους να λένε δεν πήρα μέλι την άνοιξη η στο έλατο όταν όλο το προηγούμενο διάστημα τα "κοψίματα"πήγαιναν σύννεφο. Όπως έχουμε πει πολλές φορές εδώ μέσα για να αποδόσει καλά ένα μελίσσι χρειάζεται πολύ μεγάλο στρατό. Όταν εμείς τον έχουμε αποδεκατίσει κόβωντας παραφυάδες, μην περιμένουμε και πολλά μετά.
Το να μην κόψει κανείς μελίσσια είναι καθαρά θέμα επιλογής όμως με τη σμηνουργία τι γίνετε; Γιατί συμβαίνει; Είναι θέμα γονιδίων η εξαρτάται απο τους δικούς μας χειρισμούς; Δυστυχώς παίζουν ρόλο και τα δύο. Για το θέμα των γονιδίων δεν μπορώ να σας βρώ λύση με έναν απλό χειρισμό, μιας και για να το "μειώσουμε"χρειάζεται πολύχρονη δουλειά με δημιουργία παραφυάδων απο επιλεγμένα μελίσσια που δεν σμηνουργούν. Όσον αφορά το θέμα τον χειρισμών υπάρχουν μερικοί που επηρεάζουν σημαντικά την τάση της σμηνουργίας και τους οποίους πρέπει να εξηγήσουμε.
Όταν ένα μελίσσι αυξάνει τον πλυθησμό τους και συμπληρώσει τα 10 τελάρα που βρίσκονται στη γονοφωλιά, και στριμωχτεί ο πλυθησμός, αμέσως αμέσως ξυπνάει το ένστικτο της σμηνουργίας. Το ένστικτο αυτό είναι βαθιά χαραγμένο μέσα στις μέλισσες και αν ξυπνήσει κανένας χειρισμός δεν μπορεί να το σταματήσει. Αν οι μέλισσες αποφασίσουν να φύγουν δεν υπάρχει επιστροφή. Το θέμα είναι η πρόληψη πριν την σμηνουργία και μπορεί να γίνει με δύο πολύ εύκολους τρόπους.
Ο κυριότερος παράγοντας που ξυπνάει η σμηνουργία είναι όταν υπάρχουν χιλιάδες μέλισσες στριμωγμένες μέσα σε μια κυψέλη, ανίκανες να "σβήσουν"τις φυσικές τους ορμές που είναι η παραγωγή κεριού, το τάισμα του γόνου κλπ. Όταν υπάρχουν χιλιάδες μέλισσες που δεν έχουν που να διοχετεύσουν τον βασιλικό τους πολτό το κερί και οι φερομόνες που εκπέμπει ο γόνος είναι λίγες σχετικά με το πληθυσμό ξυπνάει το ένστικτο της σμηνουργίας. Τότε οι μέλισσες πλάθουν το κερί με επιλεγμένες νεαρές προνύμφες και τις γεμίζουν βασιλικό πολτό, και αυτό θα τις μετατρέψει σε βασίλισσες σμηνουργίας. Το μελίσσι δηλαδή ετοιμάζεται να φύγει από τη κυψέλη. Απο τη στιγμή που θα γίνει αυτό και "στριμωχτεί"δεν μπορούμε με τίποτα να σβήσουμε το ένστικτό. (εννοείτε βέβαια πως χαλάμε όλα τα βασ. κελιά). Το πήραν απόφαση και θα φύγουν. Ο σκοπός είναι να μην φτάσει το μελίσσι να στριμωχτεί και να έχει χώρο.
Εδώ είναι το μεγάλο μυστικό για τον μελισσοκόμο και κάνω αυτή την ανάρτηση τώρα διότι από τώρα ξεκινούν όλα. Η ανάπτυξη έχει ήδη ξεκινήσει να παίρνει ανοδικούς ρυθμούς και το ερώτημα είναι ποια είναι η καλύτερη μέθοδος πρόληψης της σμηνουργίας; Μα φυσικά να έχει πάντα χώρο το μελίσσι. Όταν λέμε χώρο εννοούμε αποθηκευτικό χώρο δηλαδή κενές κηρήθρες για μέλι γύρη αλλά κυρίως για ανατροφή γόνου. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αφήσουμε 10άρι μελίσσι χωρίς δεύτερο πάτωμα. Στα μελίσσια βάζουμε το πάτωμα όταν φτάσουν τα 8-9 πλαίσια σε πλυθησμό και όχι τα 10 δηλαδή στο όριο. Πρέπει να δώσουμε μεγάλη σημασία σε αυτό που σας λέω τώρα.
Φυσικά για να φτιάξουμε δυνατά μελίσσια δεν αρκεί μόνο η "πρόληψη σμηνουργίας"και η αποφυγή κοψίματος πολλών παραφυάδων, αλλά και η κατάλληλη τροφοδότηση νωρίς την άνοιξη - και το χάλασμα των βασιλικών κελιών κάθε εβδομάδα περίπου όταν βρισκόμαστε στην καρδιά της Άνοιξης. Αν θέλουμε μέγιστο αποτέλεσμα δίνουμε σιρόπι για διέγερση 1προς1 αλλιώς ζαχαροζύμαρο μια δίκιλη ανα εβδοομάδα. Όση τροφή δώσουμε τόσο περισσότερο πλυθησμό θα αποκτήσουμε. Ακολουθήστε αυτές τις συμβουλές και πιστεύω μπορείτε και εσείς να φτιάξετε εύκολα δυνατά μελίσσια.
Και κάτι άλλο όσον αφορά τις παραφυάδες. Αν καταφέρετε και στήσετε μελίσσια με 30 πλαισίων μετά μπορείτε να κόψετε και 1-2 παραφυάδες των 3 πλαισίων από το καθε μελίσσια χωρίς να θυσιάσετε την παραγωγή μελιού. Εύχομαι σε όλους μεγάλα και δυνατά μελίσσια!
