Το άρθρο αυτό ενδιαφέρει κάθε μάχιμο μελισσοκόμο είτε έχει λίγα μελίσσια είτε πολλά, είτε είναι νέος είτε είναι παλιός και δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, κάποιος από εμάς να ξεγελαστεί και να θεωρήσει πως «αυτόν» δεν τον αφορά. Βλέπετε η αλλεργία είναι όπως ένας μεγάλος έρωτας:
Μπορεί να μας εμφανισθεί ανά πάσα στιγμή και μάλιστα εκεί που δεν τον περιμένουμε!
Και μπορεί να εμφανιστεί όχι μόνο σε εμάς, μα και σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς μας... που ίσως και να μην ασχολείται καθόλου με τις μέλισσες!
Στο άρθρο αυτό θα σας αποκαλύψουμε τα αίτια που την προκαλούν και θα ξεδιπλώσουμε όλα τα μυστικά που κρύβει και που μπορούν να μας βοηθήσουν, όχι μόνο να την αντιμετωπίσουμε, μα ακόμα και να την θεραπεύσουμε.
Όμως ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους και ας προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε πρώτα, λίγο καλύτερα, τον άφαντο αυτό κίνδυνο.
Η αλλεργία είναι μια λανθασμένη υπερβολική αντίδραση του αμυντικού μηχανισμού του οργανισμού μας, που ερμηνεύει με λάθος τρόπο, κάποια ερεθίσματα και υπερεκτιμά τους πραγματικούς κινδύνους που αυτά μπορούν να μας προκαλέσουν. Τα ερεθίσματα αυτά προκαλούνται από διάφορες ουσίες με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή και ονομάζονται αλλεργιογόνα. Στην περίπτωση της μέλισσας, η αλλεργιογόνος ουσία που μπορεί να μας προκαλέσει αλλεργία είναι το δηλητήριο της.
Τα αίτια που ο αμυντικός μας μηχανισμός μπορεί να κάνει μια τέτοια λανθασμένη εκτίμηση είναι πολλά, μα τα κυριότερα είναι δυο. Το ένα έχει να κάνει με τον περιορισμό των πάσης φύσεως λοιμώξεων, που πετύχαμε τα τελευταία χρόνια, λόγω των πιο υγιεινών συνθηκών διαβίωσης, σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό με τη σειρά του έχει γίνει αιτία να «ξεχάσει» το αμυντικό μας σύστημα αυτού του είδους τους κινδύνους.
Το άλλο έχει να κάνει με τη μόλυνση του περιβάλλοντος, τη βιομηχανοποίηση των τροφών μας και το στρεσάρισμα της καθημερινότητας.
Αυτά τα δύο «καλούδια» που μας προσφέρει ο σύγχρονος, καταναλωτικός τρόπος ζωής, αποσυντονίζουν τον οργανισμό μας και τον οδηγούν, εκτός των άλλων, και σε λάθος εκτιμήσεις των κινδύνων που αντιμετωπίζει.
Οι αλλεργίες είναι πολλών τύπων και οι αιτίες τους σχεδόν άπειρες, αφού μερικές φορές για να εμφανιστούν απαιτείται να συνυπάρξουν περισσότερα από ένα αλλεργιογόνα. Απαιτείται δηλαδή ο συνδυασμός - η ταυτόχρονη παρουσία - δυο ή και περισσότέρων αλλεργιογόνων ουσιών. Μπορούμε λοιπόν να φανταστούμε τους «άπειρους» συνδυασμούς που μπορούν να γίνουν με δυο, τρεις ή και περισσότερες αλλεργιογόνες ουσίες, από τις εκατοντάδες με τις οποίες ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή.
Εκτός όμως από αυτό, διαφέρει και ο βαθμός αλλεργίας, από περίπτωση σε περίπτωση, με την έννοια πως τα συμπτώματα που εμφανίζονται δεν είναι πάντα τα ίδια και σε όλους τα ίδια.
Μπορεί να ξεκινήσουν από έναν απλό ερεθισμό, να κλιμακωθούν σε πρήξιμο, έντονο κνησμό και δυσφορία και να φτάσουν ακόμα και στον θάνατο!
Αλλεργία μπορεί να εμφανίσει ο οποιοσδήποτε, σε οποιοδήποτε αλλεργιογόνο, οποιαδήποτε στιγμή, όπως ήδη αναφέραμε. Στις τάξεις των μελισσοκόμων όμως, όπως και στα μέλη των οικογενειών τους, οι πιθανότητες να εμφανιστεί αλλεργία από το δηλητήριο των μελισσών, είναι αισθητά πιο αυξημένες, από ότι είναι στον υπόλοιπο πληθυσμό.
Επειδή μάλιστα το ερέθισμα που δίνει το δηλητήριο της μέλισσας σε εμάς τους μελισσοκόμους, δρα συσσωρευτικά, έχουμε και τις περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουμε αλλεργία... ξαφνικά και εκεί που δεν το περιμένουμε!
Το πρόβλημα όμως δεν σταματάει εδώ, αλλά αγγίζει και τους ανθρώπους με τους οποίους ερχόμαστε σε συχνή επαφή, όπως είναι τα μέλη της οικογένειας μας.
Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν επιστρέφουμε σπίτι, μετά από τις μελισσοκομικές μας δραστηριότητες, φορώντας και κυκλοφορώντας με τη φόρμα ή τα ρούχα που φοράμε στο μελισσοκομείο! Τα ρούχα αυτά είναι γεμάτα κεντριά μελισσών που περιέχουν δηλητήριο και που φορώντας τα μέσα στο σπίτι, «διαποτίζουμε» τους οικείους μας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Επομένως, ένα πρώτο συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε, είναι ότι ποτέ δεν κυκλοφορούμε εκτός μελισσοκομείου με τα ρούχα της «δουλειάς». Φροντίζουμε να έχουμε πρόχειρη μια άλλη καθαρή αλλαξιά και να την φοράμε αμέσως μετά από την εκτέλεση των μελισσοκομικών μας εργασιών.
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας γίνει συνήθεια, να το τηρούμε αυστηρά και ούτε στο αυτοκίνητο μας να μην μπαίνουμε με τα μελισσοκομικά μας ρούχα! Ας μη ξεχνάμε εξ άλλου, πως παίρνοντας αυτά τα στοιχειώδη μέτρα προστατεύουμε και τον ίδιο μας τον εαυτό, αφού δεν τον αφήνουμε εκτεθειμένο σε «δηλητηριώδες» περιβάλλον περισσότερο χρόνο από ότι απαιτεί η δουλειά μας.
Αφού καλύψαμε τα στοιχειώδη μέτρα που μπορούμε να πάρουμε για την πρόληψη της αλλεργίας, ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε, εάν και όταν μας εμφανιστεί.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η πρώτη μας ενέργεια πρέπει να είναι η επίσκεψη μας σε κάποιον αλλεργιολόγο, προκειμένου να μας κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις, έτσι ώστε να ταυτοποιηθούν με ακρίβεια τα αίτια της αλλεργίας.
Με άλλα λόγια, όταν σε εμάς τους μελισσοκόμους εμφανιστεί μια αλλεργία, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βεβαιωθούμε πως αυτή προέρχεται από δηλητήριο μέλισσας. Αυτό είναι αναγκαίο να γίνει προκειμένου να αποφύγουμε... τραγικές παρεξηγήσεις. Γιατί για σκεφτείτε το ενδεχόμενο να μας τσιμπήσουν πέντε έξι μέλισσες και μαζί με αυτές και μια σφήγκα, χωρίς να το αντιληφθούμε, και στη συνέχεια να εκδηλώσουμε αλλεργία και να θεωρήσουμε υπεύθυνες τις μέλισσες, ενώ πραγματική αιτία να είναι η σφήγκα! Σε μια τέτοια περίπτωση, ενδεχομένως να πάρουμε κάποιες λάθος αποφάσεις, που μπορεί να αγγίζουν ακόμα και την ομαλή άσκηση των μελισσοκομικών μας δραστηριοτήτων!
Μια εργαστηριακή εξέταση σε αλλεργιογόνο εξ άλλου, πιθανότατα να μας δώσει και τον βαθμό της ευαισθησίας και των αλλεργικών μας αντιδράσεων και στο μέλλον. Γιατί είναι σχεδόν νόμος, όταν κάποιος εμφανίσει αλλεργία μια φορά εξ αιτίας κάποιας ουσίας, αυτό να επαναληφθεί και στο μέλλον και μάλιστα με ποιο έντονες αντιδράσεις, αν και όταν εκτεθεί και πάλι στις ίδιες αλλεργιογόνες ουσίες.
Τι γίνεται όμως αν μας συμβεί ένα τέτοιο «ατύχημα», ακολουθήσουμε τις πάρα πάνω οδηγίες και ο γιατρός διαγνώσει αλλεργία «πρώτου» βαθμού στα κεντρίσματα της μέλισσας? Παρατάμε, την μελισσοκομία, μετακομίζουμε σε άλλη περιοχή ή κυκλοφορούμε με πανοπλία?
Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αναγκαίο να γίνουν, αφού η ιατρική έχει αναπτύξει έναν ιδιαίτερο κλάδο που ονομάζεται ανοσοθεράπεία, μέσα από την οποία το ανοσοποιητικό μας σύστημα μαθαίνει τα αλλεργιογόνα- στη περίπτωσή μας το δηλητήριο της μέλισσας – και εκπαιδεύεται στην φυσιολογική του αντιμετώπιση.
Αυτό σήμερα επιτυγχάνεται με ποιο εύκολο και οικονομικό τρόπο από ότι στο παρελθόν και συνίσταται στον εμβολιασμό του ασθενούς μια φορά το μήνα... για μεγάλο χρονικό διάστημα που φτάνει ακόμα και τα πέντε χρόνια! Εξασφαλίζει όμως στον ασθενή ίαση σε ποσοστό έως και 90%, με την έννοια πως αυτός θα μπορεί να δέχεται κεντρίσματα μελισσών, χωρίς υπερβολικές και επικίνδυνες αντιδράσεις του οργανισμού του.
Θα πρέπει ακόμα να σημειώσουμε πως υπάρχουν και θεραπευτικές λύσεις που προτείνει η εναλλακτική ιατρική, αλλά που όμως η παρουσίασή τους θα απαιτούσε πολύ χώρο και μεγάλες αναλύσεις, και επομένως ξεφεύγει από τα περιορισμένα πλαίσια ενός ενημερωτικού άρθρου.
Κλείνοντας, αξίζει τον κόπο να αναφερθούμε στις ενέργειες που πρέπει να κάνουμε όταν εμφανιστεί ξαφνικά σε εμάς ή σε κάποιον τρίτο ένα αλλεργικό σοκ.
Ζητάμε άμεσα την βοήθεια των ειδικών - γιατρών, φαρμακοποιών, νοσηλευτικού προσωπικού κλπ – και φροντίζουμε για την άμεση μεταφορά του πληγέντος σε κάποιο σημείο που να μπορούν να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες.
Παράλληλα του χορηγούμαι την αναγκαία φαρμακευτική αγωγή, με σκευάσματα τα οποία θα πρέπει να έχει πάντα μαζί του ο ίδιος ο ασθενή όπου και αν βρίσκεται. Τα σκευάσματα αυτά περιλαμβάνουν αδρεναλίνη, αντιισταμινικά, κορτιζονούχα σκευάσματα και ίσως και εισπνεόμενα φάρμακα.
Εμείς πάντως οι μελισσοκόμοι, θα πρέπει να ενημερωθούμε λίγο περισσότερο πάνω στη χρήση και στην εφαρμογή αυτών των σκευασμάτων, ιδιαίτερα όσων βρίσκονται σε εναίσιμη μορφή. Μια επίσκεψη στον φαρμακοποιό μας είναι αρκετή για να πάρουμε τα πρώτα μας βασικά μαθήματα τέτοιων εφαρμογών.
Τέλος και για κάθε ενδεχόμενο, καλό θα είναι να έχουμε πάντα πρόχειρη μια ένεση κορτιζόνης ή κάποιου άλλου σκευάσματος, γιατί όπως είπαμε, το «κακό» μπορεί να εμφανιστεί εντελώς ξαφνικά και απροειδοποίητα! Θα πρέπει όμως προηγουμένως, να βεβαιωθούμε πως γνωρίζουμε και μπορούμε να εκτελέσουμε μια τέτοια εφαρμογή...
Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"
Ορεινή Μέλισσα
