Η παραγωγή βασιλισσών είναι ένας από τους πιο συναρπαστικούς και οικονομικά σημαντικούς τομείς της μελισσοκομίας. Είναι ένα βασικό εργαλείο του μελισσοκόμου για να αυξήσει την παραγωγή του αλλά και βασικός χειρισμός για την αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών. Οι καλές Βασίλισσες στο μελισσοκομείο μπορεί να είναι ευλογία που θα του δώσουν μεγάλη παραγωγή, ενώ βασίλισσες υποβαθμισμένης ποιότητας μπορεί να αποτελέσουν και κατάρα. Δεν υπάρχει μυστικό ή κάποιο μυστήριο για να πετύχει κανείς στη μελισσοκομία. Υπάρχουν μερικές πολύ απλές οδηγίες, μια από τις οποίες είναι η παραγωγή Βασιλισσών καλής ποιότητας.
Πολλοί πιστεύουν ότι η παραγωγή βασιλισσών πρέπει να γίνεται μόνο από μελισσοκόμους που εξειδικεύονται σε αυτή τη δραστηριότητα. Αυτό δεν είναι σωστό γιατί ο κάθε μελισσοκόμος μπορεί να εκθρέψει τις δικές του βασίλισσες ανεξάρτητα αν έχει λίγα μελίσσια ή πολλές εκατοντάδες. Η εκτροφή όμως μεγάλου αριθμού Βασιλισσών σε σύντομο χρονικό διάστημα για πώληση είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Εδώ απαιτείται οργανωμένο πρόγραμμα, σωστοί χειρισμοί, εξειδικευμένο εξοπλισμό, πολλά εργατικά και μεγάλο κεφάλαιο. Όμως οι βασικές αρχές είναι ίδιες είτε εκτρέφουμε λίγες είτε χιλιάδες βασίλισσες.
Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΩΝ
Μετά την εναπόθεση του αυγού απ'τη βασίλισσα, αρχίζει αμέσως η ανάπτυξη του εμβρύου και σε τρεις ημέρες (72-74 ώρες) εκκολάπτεται η προνύμφη σε θερμοκρασία γονοφωλιάς. Η προνύμφη από γονιμοποιημένο αυγό που μόλις εκκολάφθηκε δεν είναι ούτε βασίλισσα, ούτε εργάτρια.Έχει τη δυνατότητα σε κατάλληλο περιβάλλον (κελί και τροφή) να γίνει βασίλισσα ή εργάτρια. Σε εργατικό κελλί θα εξελιχθεί σε εργάτρια, και σε βασιλικό κελλί σε βασίλισσα. Και τα δύο είδη προνυμφών τρέφονται μόνο επί 6 ημέρες, αλλά η τροφή των βασιλισσών είναι πλουσιότερη σε σάκχαρα τα οποία κατευθύνουν την γρηγορότερη κατανάλωση τροφής και πιο υψηλά ποσοστά νεανικής ορμόνης.
ΤΡΟΠΟΙ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ
Α. Ξηρός εμβολιασμόςΕίναι η τοποθέτηση της μικρής προνύμφης σε στεγνό βασιλικό κελλί και η μεταφορά του σε μελίσσι έναρξης. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται από τους περισσότερους επαγγελματίες μελισσοκόμους σε όλον τον κόσμο που παράγουν χιλιάδες κελλιά κάθε μέρα. Για το μελίσσι έναρξης θα αναφερθούμε στο επόμενο μέρος. Ένα έμπειρο χέρι δεν τραυματίζει τη μικρή προνύμφη. Οι πήχεις με τα εμβολιασμένα κελιά εισάγονται κατ'ευθείαν στο μελίσσι έναρξης ή καλύπτονται με βρεγμένη πετσέτα για να μην στεγνώσουν.
Β. Υγρός εμβολιασμός
Πολλές πηγές αναφέρουν ότι είναι ο καλύτερος, χωρίς όμως να έχουν εξηγήσει κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες. Πριν εμβολιαστεί η μικρή προνύμφη στη βάση του κελλιού, τοποθετείται μικρή σταγόνα βασιλικού πολτού αραιωμένη με λίγο νερό. Η μικρή σταγόνα Βοηθάει ώστε να μη στεγνώνει η προνύμφη κατά τις πρώτες ώρες. Ο βασιλικός αυτός πολτός συλλέγεται από Βασιλικά κελιά που συχνά είναι μεγαλύτερα των 3 ημερών, που έχει διαφορετική σύσταση ο πολτός αυτός από της μιας ημέρας. Πολλοί ερευνητές αναφέρουν ότι οι παραγόμενες βασίλισσες είναι μειωμένης ποιότητας και θα πρέπει ο τρόπος αυτός να αποφεύγεται, εκτός αν ο Βασιλικός πολτός που θα χρησιμοποιηθεί να προέρχεται από Βασιλικά κελλιά που να έχουν προνύμφες μέχρι 24 ωρών.
Γ. Διπλός εμβολιασμός
Με τον τρόπο αυτό ο πρώτος εμβολιασμός είναι ξηρός και τα κελλιά τοποθετούνται σε κυψέλη έναρξης. Μετά από 24 ώρες, οι προνύμφες που έγιναν δεκτές αφαιρούνται και εμβολιάζονται προνύμφες περίπου ηλικίας μίας ημέρας. Και εδώ υπάρχουν αντιρρήσεις από πολλές έρευνες γιατί η νεαρή προνύμφη τρέφεται με Βασιλικό πολτό μεγαλύτερης ηλικίας και οι παραγόμενες βασίλισσες είναι κατώτερης ποιότητας από αυτές που προήλθαν από σωστή εκτροφή με ξηρό εμβολιασμό και για πρακτικούς λόγους δεν προσφέρεται ως μέθοδος εμβολιασμού.
Ο εμβολιασμός γίνεται σε χώρο μευψηλή θερμοκρασία (28-30°C) και υψηλή σχετική υγρασία (υψηλότερη από 50%) για να μην στεγνώσουν γρήγορα οι προνύμφες που εμβολιάζουμε (Laidlaw 1979). Τις συνθήκες αυτέςμπορούμε να τις δημιουργήσουμε σεΡ·α δωμάτιο ή ακόμα και μέσα σε αυρικίνητο
Προνύμφες που είναι καλά θρεμμένες επιπλέουν στον βασιλικό πολτό, η μικρή πεπλατυσμένη άκρη της Βελόναςεισέρχεται εύκολα κάτω από τις προνύμφες, αυτές απομακρύνονται εύκολα από το κελλί και δεν τραυματίζονται
Ο καλός φωτισμός κατά τον εμβολιασμό είναι απαραίτητος. Τα φωτιστικάπου παράγουν θερμότητα να αποφεύγονται. Επίσης, να αποφεύγεται ο εμβολιασμός κάτω από τις ακτίνεςτου ηλίου.Γενικά οι βασίλισσες που προέρχομαι από εμβολιασμένες προνύμφεςεργατριών ηλικίας 0-36 ωρών είναι μεγαλύτερες σε βάρος και έχουν μεγαλύτερη σπερματοθήκη. Βασίλισσες μπορούν να παραχθούν και από εμβολιασμένες προνύμφες μέχρι ηλικίας 3 ημερών. Ο βασιλοτρόφος πρέπει να εμβολιάζει προνύμφες μέχρι 36 ωρώνLaidlaw1979)
Ένα βιντεάκι - Εμβολιασμός με βελονάκι!
IV. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΤΡΟΦΙΑΣ
Α.Η Βασιλοτροφία ξεκινάει με την παραγωγή νέων βασιλισσών που ναπροέρχονται από το καλύτερο γενετικό υλικό του μελισσοκομείου μας. Δηλαδή από την βασίλισσα που έχειτα καλύτερα χαρακτηριστικό.
Β.Οι καλύτερες βασίλισσες παράγονται όταν οι καιρικές συνθήκες είναι άριστες. Δηλαδή θερμοκρασίες 20-30°C και όταν η διαθέσιμη τροφή (νέκταρ και γύρη) υπάρχει σε αφθονία.
Γ. Η συμπληρωματική τροφοδότηση με γυρεόπιτα και σιρόπι η ζυμάρι είναι ευεργετική.
Δ.Οι τροφές που τροφοδοτούνται πρέπει να είναι γνωστής προέλευσης όσον αφορά την ποιότητα των πρώτων υλών και την απαλλαγή τους από ασθένειες.
Ε. Η βασιλοτροφία πραγματοποιείται μόνο σε υγιή μελίσσια. Προσβεβλημένα μελίσσια από μεταδοτικές ασθένειες όχι μόνο δεν έχουν τη δυνατότητα να εκθρέψουν βασίλισσες ποιότητας, αλλά μεταδίδουν και τις ασθένειες στις παραγόμενες βασίλισσες.
ΣΤ.Αν τα μελίσσια εκτρέφουν κηφήνες,τότε μπορούν να εκθρέψουν καιβασίλισσες.
Ζ.Βασικός κανόνας για τους επαγγελματίες Βασιλοτρόφους είναι ναξεκινούν τον εμβολιασμό για Βασιλοτροφία, μόνο όταν τα περισσότερα μελίσσια έχουν σφραγισμένο κηφηνόγονο για να ζευγαρώσουν σωστά οι βασίλισσες στο μέλλον.
Η.Οι μέλισσες δεν μετακινούν γύρη από το ένα μέρος της κυψέλης σε άλλο, όπως κάνουν με το μέλι. Γιατο λόγο αυτό η γύρη τοποθετείται όσο το δυνατόν πιο κοντά σταεκτρεφόμενα βασιλικά κελλιά.
V. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΟΤΡΟΦΙΑ
Οι προμήθειες και ο εξοπλισμός που απαιτούνται για την εκτροφή Βασιλισσών εξαρτώνται από τον αριθμό Βασιλισσών που θέλει να εκθρέψει κάποιος.Άλλα εργαλεία και εξοπλισμό χρειάζεται κάποιος για λίγες βασίλισσες και άλλα για συστηματική παραγωγή πολλών Βασιλισσών για μεγάλο διάστημα.
Α. Εργαλεία Εμβολιασμού
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί οτιδήποτεως εργαλείο εμβολιασμού. Στην αγορά υπάρχουν διάφορα εργαλεία εμβολιασμού, μερικά μάλιστα αξιόλογα. Προσωπικά χρησιμοποιώ το Βελονάκι εμβολιασμού που έχω κατασκευάσει. Στα 40 χρόνια που έχω εκθρέψει βασίλισσες, καθώς και από τα πολλά σεμινάρια Βασιλοτροφίας που πραγματοποίησα διαπίστωσα ότι οι περισσότεροι μελισσοκόμοι θα ήθελαν να έχουν ένα σωστό εργαλείο εμβολιασμού. Το βελόνι αυτό είναι απλό, εύχρηστο εργαλείο. Χρησιμοποιούμε ράβδο από ορείχαλκο (μπρουντζοκόλληση) διαμέτρου 2 χιλιοστών.
Β. Βασιλικά κελλιά
Στο εμπόριο υπάρχει μεγάλη ποικιλία Βασιλικών κελλιών κατασκευασμένα από κερί ή πλαστικό, διαφανή, ημιδιαφανή ή αδιαφανή. Το είδος του υλικού επηρεάζει το μικροανάγλυφο της επιφάνειας και αυτό με τη σειρά του την επιτυχία στον εμβολιασμό.
Για την κατασκευή κέρινων κελλιών μόνο καθαρό κερί πρέπει να χρησιμοποιείται και κατά προτίμηση από απολεπίσματα. Τα καλούπια είναι ξύλινες κυλινδρικές Βέργες, οι οποίες βυθίζονται στο κερί 56 φορές, μέχρι να σχηματιστεί το κελλί. Το πιο κατάλληλο μέγεθος έχει Βάθος 9 χιλιοστά και εσωτερική διάμετρο πάλι 9 χιλιοστά. Με τις διαστάσεις αυτές ο Taber(1987) αναφέρει 98% επιτυχία στους εμβολιασμούς, ενώ ο Ruttner(1983) συμπεραίνει ότι τα κελλιά δέχονται περισσότερη τροφή και οι παραγόμενες βασίλισσες είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος.
Γ. Πήχεις και πλαίσιο στήριξης
Τα Βασιλικά κελλιά, για να εισαχθούν μέσα στο μελίσσι εκτροφής, στερεώνονται επάνω σε πήχεις, οι οποίοι εφαρμόζουν σε κανονικό πλαίσιο. Οι πήχεις μπορεί να είναι μεταλλικοί ή ξύλινοι Σε κάθε πήχη τοποθετούνται 15-20 κελλιά, και το κάθε κελλί επάνω στο πήχη απέχει περίπου 2cm (εκατοστά) το ένα με το άλλο (κέντρο με κέντρο). Για καλύτερη στερέωση, και ασφαλή χειρισμό των κέρινων κελλιών, χρησιμοποιούνται ξύλινες βάσεις, όταν στερεώνονται στους πήχεις
Μέχρι τώρα περιγράφηκαν χρήσιμες πληροφορίες για τη βιολογία και ανάπτυξη του γόνου των βασιλισσών κατά τις πρώτες ημέρες καθώς και οι βασικές αρχές που διέπουν τη βασιλοτροφία. Αναφέρθηκε ακόμη και ο αρχικός εξοπλισμός. Στο επόμενο μέρος θα παραγραφούν οι χειρισμοί για τις περαιτέρω φάσεις τις παραγωγής βασιλισσών.
Πηγή: περιοδικό μελισσοκομική επιθεώρηση
Εμπλουτισμός κειμένου: Ορεινή Μέλισσα
